|
درباره
تاجیکستان
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان کشوری در آسیای میانه است. این کشور از
جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از
خاور با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در
گذشته راه ابریشم از آن گذر می‌کرده است . پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰
کیلومتر مربع (۹۵ام در جهان) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و
منابع آب فراوانی دارد.
جمعیت
تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن (براورد ۱۳۸۷) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند
(که به فارسی دری سخن می‌گویند)، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی،
چینی، کره‌ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است (بیشتر
سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی).
تاریخ و
فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره‌هایی از دوران
پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام،
سرزمین خراسان و فرارود (از جمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و
به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین
شاعران پارسی‌زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر
شعر فارسی محسوب می‌گردد . در نخستین سده‌های هجری، خراسان و
ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و
فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت
تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است
که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است
زبان رسمی فارسی تاجیکی بزرگترین شهر دوشنبه پایتخت
دوشنبه رئیس جمهور امامعلی رحمانف پهناوری 143,100 كيلومتر مربع² جمعیت
- (2004)
- تراکم جمعیت
7,011,556
48/كیلومتر مربع²
استقلال سپتامبر 9، 1991 از شوروی
یکای پول سامانی منطقه زمانی UTC +5 سرود ملی سرود ملی تاجیکستان دامنه
اینترنتی tj. پیش‌شماره بین‌المللی تلفن 992 فهرست مندرجات
-
۱ تاریخ
-
۲ سیاست
-
۳ تقسیمات کشوری
-
۴ جغرافیا
-
۵ اقتصاد
-
۶ مردم
-
۷ فرهنگ
-
۸ انجمن ها و سازمان ها
//
تاریخ
نوشتار اصلی: تاريخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را در بر می‌گیرد، در
زمان داريوش يکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبديل شد.
پس از حملهٔ اسکندر، تاجیکستان به ترتیب جزئی از امپراتوری‌های سلوکی،
پارت، کوشان و ساسانی بوده‌است.
در سال ۷۱۵ میلادی (در زمان امویان)، این سرزمین به تصرف عربها درآمد.
در سدهٔ دهم ميلادی، تاجیکستان جزئی از قلمرو سامانیان بود.
پس از سامانیان، تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای غزنوی، سلجوقی،
خوارزمشاهی، مغول، تيموری و ازبک بوده است. در سدهٔ نوزدهم ميلادی،
شمال تاجیکستان (خجند) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از
خانات بخارا بوده است. خانات بخارا در سال ۱۸۶۶، و خانات خوقند در سال
۱۸۶۸، زیر سلطهٔ روسیه درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، در سال ۱۹۲۸، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجيکستان
(جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکيل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر
شوروی، در سال ۱۹۹۱، تاجيکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۹۹۱، جنگ داخلی پنج ساله بين دولت
تحت حمايت مسکو و مخالفان اسلامگرا (به رهبری عبدالله نوری) در گرفت.
در این جنگ، بيش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی‌خانمان
شدند. در سال ۱۹۹۷ با وساطت سازمان ملل متحد، عهدنامه صلح به امضای دو
طرف رسید.
سیاست
نوشتار اصلی: وضعیت سیاسی تاجیکستان
رئيس جمهور
امامعلی رحمانف از سال ۱۹۹۲ رياست جمهوری تاجيکستان را به عهده دارد.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه.
در سال ۱۹۹۲، پس از استعفای اجباری رحمان نبی اف، نخستين رهبر اين کشور
پس از استقلال از اتحاد جماهير شوروی سابق، امامعلی رحمانف، که قبلا
رئيس يک مجتمع کشاورزی بود، به مقام رياست شورای عالی تاجيکستان منصوب
شد.
در سال ۱۹۹۴، رحمانف به مقام رياست جمهوری انتخاب شد. پس از اتمام دوره
پنج ساله، او مجدداً در سال ۱۹۹۹ به مدت هفت سال ديگر به اين مقام
برگزيده شد.
در سال ۲۰۰۳، در یک همه‌پرسی،۹۳٪ مردم به اصلاح قانون اساسی (برای
ممکن‌شدن انتخاب دوباره رحمانف) رای مثبت دادند. دولت می‌گوید که ۹۶٪
مردم در این همه پرسی شرکت کرده‌اند.
امامعلی رحمانف رییس جمهور تاجیکستان
از آنجا که امکان تمدید دوره ریاست‌جمهوری در کنار
ده‌ها اصلاحیه دیگر به رای گذاشته شد، منتقدان دولت گفتند که رای مردم
با آگاهی کامل نبوده است.
(منبع: BBC)
تقسیمات کشوری
نوشتار اصلی: استان‌های تاجیکستان
کشور تاجیکستان دارای سه استان (در تاجیکی: ولایت) و یک منطقه خودمختار
است که عبارت اند از:
استان ختلان به مرکزیت قُرغان‌تپه
استان سغد به مرکزیت خجند
استان قراتگین به مرکزیت کافرنهان
منطقه خودمختار کوهستان بدخشان به مرکزیت خاروغ.
جُستار وابسته: فهرست شهرهای تاجیکستان
جغرافیا
در جنوب به طول ۱۲۰۶ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد، در شمال
غربی آن ازبکستان قرار دارد که طول این مرز بالغ ۱۱۶۱ کیلومتر بوده و
در شمال به اندازه ۸۷۰ کیلومتر با قرقیزستان مرز دارد، همچنان در سمت
شرق تاجیکستان چین قرار دارد ۴۱۴ کیلومتر با تاجیکستان مرز دارد. کل
مساحت تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع، و جمعیت آن ۶٬۸۶۳٬۷۵۲ نفر است
(آمار ۲۰۰۳).
اقتصاد
تاجیکستان فقیرترین کشور در بین جمهوری‌های سابق اتحاد شوروی است. در
سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود
۱،۹۹۱میلیون دلار
مردم
65٪ جمعیت از تاجیکان (که به زبان تاجیکی حرف می‌زنند)، 25٫۳٪ ازبک‌ها
و ۱٫۱٪ روس‌ها هستند. اقلیتهای کوچک دیگری نیز از قبیل اوکراینی‌ها،
چینی‌ها، کره‌ای‌ها، تاتارها و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که
۲٫۶٪ از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. (منبع: آمار سیا). دین
اکثریت مردم اسلام است (بیشتر سنی دارای اقلیت قابل توجه شیعه
اسماعیلی).
نام تاجیکستان
واژهٔ
تاجیکستان از دو بخش "تاجیک" و "ستان" تشکیل شده است که به معنای
«سرزمین تاجیک‌ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی
آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ
بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این
کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی (۱۹۹۱) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ تاجیکستان
سرزمین
سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می‌گیرد، در زمان داریوش
یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد . پس از یورش اسکندر
مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی‌های سلوکی، دولت یونانی
باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
در سال
۷۱۵ میلادی (در زمان امویان)، این سرزمین به تصرف عربها درآمد و مردم
تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان
فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ
دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این
منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس
از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان،
ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم
میلادی حکومتهای مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته
نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود
درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان (خجند) جزئی از خانات خوقند، و
جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵
خورشیدی (۱۸۶۶ میلادی)، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ (۱۸۶۸ میلادی)، زیر
سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از
انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد
جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ (۱۹۲۸ م)، جمهوری سوسیالیستی
شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱)، تاجیکستان به استقلال
دست یافت.
کمی پس
از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱ میلادی)، جنگ داخلی پنج ساله
بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا (به رهبری عبدالله نوری)
درگرفت.
در این
جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند.
در سال[۱۳۷۶ (۱۹۹۷ (میلادی) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به
امضای دو طرف رسید.
رودهای تاجیکستان
تاجیکستان دارای رودهای بسیاری است. شمار رودهایی که طول آنها از ۱۰
کیلومتر تجاوز می‌کند به ۹۴۷ میرسد.
رودهای مهم آن عبارتند از
سیر دریا
- سیحون
آمودریا -جیحون
رودخانه زرافشان
رود پنج
رودخانه مرغاب
سرخ آب
کافرنهان
رود وخش
در مجموع طول ۹۴۷ رودخانه تاجیکستان بیش از ۲۸٫۰۰۰ کیلومتر است. همچنین
در تاجیکستان ۱٫۳۰۰ مرداب، جمعا به مساحت ۷۰۵ کیلومتر مربع وجود دارد.
بزرگترین مرداب کشور قراکول نام دارد.
مرزهای تاجیکستان
افغانستان (جنوب): ۱۲۰۶ کیلومتر
ازبکستان
(باختر): ۱۱۶۱ کیلومتر
قرقیزستان (شمال): ۸۷۰ کیلومتر
چین (خاور): ۴۱۴ کیلومتر
تقسیمات کشوری تاجیکستان
بنا بر
قانون تقسیمات کشوری، تاجیکستان به واحدهای زیر تقسیم شده است
ولایت
مختار کوهستان بدخشان به مرکزیت خاروغ
ولایت سغد به مرکزیت خجند
ولایت ختلان به مرکزیت قُرغان‌تپه
ناحیه‌های تابع جمهوری که یک واحد اداری را تشکیل می‌دهند و شامل هیچ
کدام از ولایت‌ها نیستند و مستقیماً از پایتخت کشور اداره می‌شوند.
در تاجیکستان هر ولایت (معادل استان در تقسیمات کشوری ایران) به چندین
ناحیه (معادل شهرستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر ناحیه به چندین
جماعت دهات (معادل دهستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر جماعت به چندید
ده (معادل روستا در تقسیمات کشوری ایران) تقسیم می‌گردد.
در سال
۱۳۸۸ تاجیکستان دارای یک ولایت مختار، دو ولایت، ۱۷ شهر، ۴۸ ناحیه (از
آن جمله ۱۳ ناحیه تابع پایتخت) و ۵۴ شهرک بود
آداب و رسوم مردم
تاجیکستان
- تعطیلات رسمی در
تاجیکستان
|
زمان |
نام |
نام محلی |
توضیحات |
| ۱ ژانویه |
سال نو |
Соли Нав |
- |
| ۸ مارس |
روز جهانی زن |
Рӯзи модар |
- |
| ۲۰ مارس - ۲۲ مارس |
نوروز |
Наврӯз |
- |
| ۱ مه |
روز جهانی کارگر |
Рӯзи байналмилалии якдилии меҳнаткашон |
- |
| ۹ مه |
روز پیروزی |
Рӯзи Ғалабaи халқҳо дар ҶБВ |
پایان
جنگ جهانی دوم |
| ۲۷ ژوئن |
روز وحدت ملی |
Рӯзи Ваҳдати миллӣ |
- |
| ۹ سپتامبر |
روز استقلال |
Рӯзи истиқлолияти Тоҷикистон |
- |
| ۶ نوامبر |
روز قانون اساسی |
Рӯзи Ҷумҳурии Тоҷикистон |
- |
| ۹ نوامبر |
روز آشتی ملی |
- |
- |
| متغیر |
عید فطر |
Иди Рамазон |
در پایان ماه رمضان برگزار می‌شود. |
| متغیر |
عید قربان |
Иди Қурбон |
۷۰ روز پس از برگزاری عید فطر است. |
برگزاری جشن نوروز
تاجيكستان يكي از سه كشور فارسي زبان جهان اين روزها
همراه و همدوش با ملت ايران و افغانستان به استقبال عيد نوروز مي رود
تا بار ديگر آن را در دوران استقلال خويش با شكوهي بيشتر برگزار كند.
همزباني و قرابت فرهنگي ايرانيان و تاجيكان موجب شده است تا هر ساله بر
شمار كساني كه در اين ايام مقصد تعطيلات نوروزي خود را تاجيكستان
انتخاب مي كنند، بيشتر مي شود. به همين مناسبت، گزارش تصويري امروز را
به ديدار از تاجيكستان اختصاص داده ايم
آيين هاي جشن عيد نوروز و آغاز سال نو از جمله فرهنگ
و آداب و رسوم مردم تاجيکستان و برجاي مانده از فرهنگ ايران زمين در
اين کشور است که همه ساله با شکوه خاصي برگزار مي شود.مردم اين کشور
همانند مردم ديگر کشورهاي حوزه تمدني ايران از شب چهارشنبه سوري با
برپايي آيين هاي جشن سنتي به استقبال عيد نوروز مي روند
تاجيكها چهار روز تعطيلات رسمي براي نوروز
دارند و در اين مدت، سکوهاي موقت کنسرت در گوشه و کنار شهرها
بر پا مي‌شود كه تا روزها پس از اين ايام شاهد شادي و پايکوبي
مردم است. علاوه بر آن ، همه شهرها و روستاها نيز مراسم سنتي
دست افشاني و شادماني دارند.
دادِخدا سيم الدين‌اف ، رئيس پژوهشگاه
زبان و ادبيات فرهنگستان علوم تاجيکستان به بي بي سي گفت:
«در گذشته يک سنت مشترک تجليل از نوروز ميان مردم آريايى
وجود داشت. در تاجيکستان ، ايران و افغانستان ويژگيهاى
محلى تجليل نوروز وجود داشت و هنوز هم رايج است. اين سنتها
را بايد احيا کرد و تمامى اين سنن را در يک سنت مشترک براى
تجليل از نوروز آماده کرد ، تا مراسم تاريخى تجليل از
نوروز به وجود بيايد.»
در روز هاي عيد در تاجيکستان همه لباس نو
مي پوشند ، بويژه کودکان ، زنان و دختران با پوشيدن لباس
هاي رنگارنگ که نقشي از گل هاي بهاري دارند به شکوه اين
جشن مي افزايند. نوروز را هر اداره، کارخانه و نهادهاي
دولتي و غيردولتي به طور دستجمعي جشن مي گيرند و مردم
روستاها و قصبه ها نيز مراسم جشن را برگزار مي کنند.دولت
تاجيکستان نيز هر سال جشن نوروز را در يکي از مناطق کشور
برگزار مي کند که در آن «امامعلي رحمان» رييس جمهوري و
ديگر مقامات اين کشور شرکت مي کنند.
چيزي که در جشن هاي نوروزي اين چنيني
تاجيک‌ها مرسوم است اين است که جشن هاي مفصل معمولاً در
تفرجگاه‌هاي خارج شهر برگذار مي‌شوند و شايد به همين خاطر
تاجيک‌ها به آن «گلگشت نوروزي» مي‌گويند. براي مثال در
دوشنبه شهرک وحدت با پارک بزرگي که دارد ميزبان مي‌شود و
در خجند «کالخوز اربابي» با باغ‌هاي وسيع اطرافش. چاي کبود
و نان رايگان از جمله چيزهايي هستند که فقيرترها را هم به
شرکت در اين جشن تشويق مي‌کند و اگر «آش پلو»ي رايگان هم
باشد نور علي نور است (آش پلو را با نخود ، برنج، و پي
گوسفند و آب زياد مي‌پزند). بندبازي، کشتي محلي و خروس
جنگي (در مناطق روستايي جنوب) از ديگر فعاليت هاي مرسوم
در اين روزها به شمار مي‌رود.
تاجيک ها از ديرباز نوروز را مقدس مي
دانند و با دعا و نيايش هاي ويژه که در رسوم گل گرداني،
سمنو پزي ، کلوچه پزي دارند به استقبال نوروز مي روند و
رسيدن بهار را با گل گرداني گل هاي نرگس ، سياه گوش و گل
هاي بهمن خبر مي دهند.نان تاجيكي اگرچه همواره خوشمزه و
پرطرفدار است اما در ايام نوروز با پيوستن انواع شيريني
هاي محلي از طعم و جاذبه بيشتري برخوردار مي شود.
آيين تهيه و پخت «سمنک» يا «سمنو» در همه
مناطق اين کشور هنوز هم باقي است و پس از اعلام استقلال در
18 سال قبل به جدول جشن هاي رسمي عيد نوروز وارد و دوباره
احيا شده است. آيين پخت سمنک نوروزي که تا به حال بيشتر
خاص مردم روستاهاي تاجيکستان بود، هم اکنون در ميان ساکنان
شهرها نيز اجرا مي شود. سمنک را در تاجيکستان عمدتا زنان
مي پزند و براي اين کار از قبل در ظروف روباز گندم را به
خيس مي گذارند و تا زمان سبز شدن دانه هاي گندم انتظار مي
کشند. در روز هاي آمادگي براي برپايي جشن نوروز شيره اين
گندم را با آرد مخلوط کرده به ديگ مي ريزند و روي آتش براي
پخت مي گذارند. پخت سمنک از صبح زود دو روز قبل از عيد
آغاز مي شود و براي اين که سمنک خيلي دير مي پزد، زنان
طباخ گرد ديگ جمع شده و تا پخت آن با زدن دف در وصف نوروز
ترانه مي خوانند. به عقيده تاجيک ها، در زمان پخت سمنو
حاجتمندان مي توانند حاجت بگيرند و بيماران نيز شفا يابند
و به اين خاطر سمنو به معني استقبال از بهار و در بين
تاجيک ها شفابخش است اما آنچه در اين تصوير مي بينيد سمنو
نيست بلكه بازار معروف دوشنبه را آخرين روزهاي سرد سال
نشان مي دهد. فرا رسيدن ، روزهاي بهار و لبخند نزديك است.
اکنون در آستانه عيد نوروز حال و هواي
مناطق مختلف تاجيکستان به ويژه شهر دوشنبه دگر گون شده،
خانه تکاني و جنب و جوش مردم تاجيک براي استقبال از بهار
زايد الوصف است و خيابان ها و منازل براي برگزاري جشن
نوروز آذين بندي شده اند. به اعتقاد تاجيک ها كه زن و مرد
همدوش يكديگر به كار و فعاليت مشغولند، با رسيدن بهار و
عيد نوروز هيچ کينه و کدورتي در دل ها نمي ماند ، زيرا
نوروز عيد محبت ، عشق ورزي و دوستي است.
تاجيکان به رغم سال هاي جدايي از سرزمين
نياکان خود ايران زمين هيچگاه سنت هاي ملي خويش را فراموش
نکرده و هر سال عيد نوروز را با برگزاري آيين هاي ويژه جشن
مي گيرند. مردم فارس زبان تاجيکستان که در آغوش طبيعت
سرسبز منطقه آسياي مرکزي زندگي مي کنند شعر و ادب فارسي را
از نياکان خود به ميراث برده اند و مردماني فرهنگ دوست و
پايبند به آداب و سنت هاي پيشينيان خود هستند.
با وجود اينکه در دوران حاکميت شوروي
سابق ، روس ها با هدف يکسان سازي فرهنگي در جمهوري ها
برگزاري سنت هاي ملي را ممنوع کرده بودند اما مردم مسلمان
و فارس زبان تاجيکستان هيچگاه از سنت ملي و مذهبي خويش دست
نکشيده اند. تصويري از بازار سنتي دوشنبه و آجيل هاي
پرمغزي كه براي سفره نوروز آماده شده اند.
آيين چهارشنبه سوري هم در بين تاجيک ها
همچنان به شيوه ايران باستان برگزار مي شود و مردم با آتش
زدن هيزم و برپايي آتش در يک محوطه باز و يا خارج از شهر
چهارشنبه آخر سال را جشن مي گيرند. برگزاري مسابقات فرهنگي
هنري و ورزشي از بخش هاي ديگر برنامه نوروز در تاجيکستان
است. مردم تاجيکستان همچنين به مناسبت عيد نوروز در اولين
فرصت به عيادت بيماران و سالمندان مي روند و سال نو را به
آنان تبريک مي گويند. اين تصوير ، مجسمه اميراسماعيل
ساماني موسسه سلسله سامانيان در ايران است كه تاجيك بود و
اكنون به عنوان نماد تاجيكستان مورد احترام همگان و محل
برگزاري مراسم استقبال رسمي از سران كشورهاي خارجي است.
اغلب زوجهاي تاجيك نيز هنگام مراسم ازدواج دسته گلي را
نثار اميراسماعيل ساماني مي كنند و در ايام نوروز اين محل
از رونق بسياري برخوردار مي شود.
اگرچه تدارک و برگزاري آيين هاي نوروزي
در کشورهاي ايران، افغانستان و آسياي مرکزي به ويژه
تاجيکستان تفاوت چنداني با يکديگر ندارد، ولي رنگ و بوي
نوروز در تاجيکستان نسبت به ساير کشور هاي منطقه بيشتر و
اصيل تر است. بدخشان، کولاب، خجند، يغناب، درواز، رشت و
حصار نام هاي آشنايي است که ده ها قرن در ورق هاي تاريخ
ماوراء النهر از آنها نام برده شده است و امروز زينت بخش
جمهوري فارس زبان تاجيکستان است.
گروه گروه از کودکان و نوجوانان دختر و
پسر تاجيک در هفته آخر سال قاصدک ها و گل ها را از مناطق
کوهستاني جمع آوري کرده و با لباس هاي رنگارنگ اطلسي آيين
هاي ويژه گل گرداني را در روستاها و شهر هاي تاجيکستان
برپا مي کنند. کودکان در حالي که دسته هاي گل نرگس ، بهمن
، بايچچک و سياه گوش در دست دارند ، با خواندن ترانه هاي
شورانگيز کودکانه در روز هاي آخر سال به در خانه ها مي
روند و با تقديم گل از صاحبان خانه ها مژدگاني فرا رسيدن
بهار و نوروز را طلب مي کنند.
قبل از آمدن نوروز کودکان با برگزارى
مراسم «گل گردانى» به ديگران پيغام فرا رسيدن بهار را مي
رسانند. اين مراسم يک هفته قبل از نوروز، يعنى در اوائل
دهه دوم ماه مارس از سوى گروهى از کودکان که در دست گلهاى
سيه گوش ، بايچيچک يا نوروزى دارند ، اجرا مي شود. اين
کودکان به هر منزل مسکونى نزديک شده و با خواندن شعرهايى
فرارسيدن فصل بهار را به صاحبان آن خانه شادباش مي گويند.
صاحبخانه هم در پاسخ به تبريکات کودکان به آنها مقدارى
گندم، نخود، نسک و انواع ديگر محصولات غله يا شيرينى اهدا
مي کنند و کودکان با جمع آوري عيدى خود اين مواد را به
منزل يکى از دوستان مي برند و صاحب منزل براى آنها غذاى
نوروزى آماده مي کند. پختن سمنو (يا سومانک در لفظ محلي)
از فعاليت‌هاي ويژه دختران دم‌بخت است. كودكان روزها پيش
از فرارسيدن نوروز اشعار آن را در مدرسه و كلاس فرا مي
گيرند.
صفر سليماني فوق دکتراي فرهنگ ايران از
آکادمي سن پترزبورگ که در مرکز مطالعات استراتژيك وابسته
به رياست جمهوري تاجيکستان و در حوزه هاي فرهنگ ، تمدن ،
گفتگوي تمدن ها و برنامه ريزي هاي فرهنگي فعاليت مي کند ،
درباره ديگر تلاش هاي تاجيکان براي برگزاري نوروز مي گويد:
«اهميت نوروز به حدي است که از 5 سال قبل در کشور
نوروزگاههايي درست کرده اند که مردم براي برگزاري نوروز در
آنها جمع مي شوند و غذاهاي سنتي مثل آش و پلو مي پزند ، در
مسابقات ورزشي مثل کشتي و اسب سواري و بزکشي شرکت مي
کنند.مردم در برخي مناطق تاجيکستان در نوروز به روي هم آب
مي پاشند و در همه مناطق هفت سين چيده مي شود و خانه تکاني
مي شود. شايد مردم متوجه سنت ها و ارزش هاي معنوي اين آيين
ها نباشند اما در نوروز خانه تکاني مي کنند. شيريني تحفه
کردن هم در دهات تاجيکستان رسم است و معني اين را دارد که
زندگي شيرين داشته باشند. ابوريحان بيروني هم در کتابي
آورده است که شاهان قديم شَکر مي دادند به همديگر که رمز
شيريني و فراواني است.بيشتر کساني که به فرهنگ ايراني
اعتقاد دارند در خانه هاي خود هفت سين مي چينند. هفت سين
ما شبيه هفت سين ايراني هاست اما ماهي در آن وجود ندارد و
در عوض گل، آب، آينه و قرآن روي سفره مي گذارند. سُمَنَک
(سمنو) پختن هم رسم است و حتي در ادارات، دانشگاهها و
موسسات هم مردم شب را مي مانند و آتش درست مي کنند، سمنک
مي پزند، شعر مي خواننند و پايکوبي مي کنند واين آيين براي
آنها جدي است
نمایشگاه های
تاجیکستان
نمایشگاه اختصاصی
ج.ا ایران در تاجیکستان محل برگزاری : تاجیکستان تاریخ برگزاری :
6 تا 10 مهره ماه 1390
نمایشگاه بین المللی تخصصی ساختمان
محل برگزاری : تاجیکستان
تاریخ برگزاری : 14 تا 19
اکتبر
غذا
غذای ملی تاجیکستان شامل برنج، گوشت و
هویج
شیشلیک (شیش کباب): کباب هایي که بر
روی ذغال پخته می شوند، مانند گوشت گاو، گوسفند، مرغ و جیگر
سوپ توشبرا
سوپ اوگرا شامل رشته و خامه و پنیر
دلمه: برگ های درخت انگور که در داخل
آن گوشت و چیزهایی می گذارند و بخار پز می کنند
شوربو: سوپی شامل سبزیجات به همراه
گوشت گاو یا گوسفند همراه با پیاز
Damalama:
نوعی خورشت که گوشت گاو یا گوسفند در آب خود پخته می شود
خاش: سوپی شامل پاها و ماهیچه های
گوسفند
غذاهاي سنتي مردم تاجيكستان در ماه
رمضان
از ميان انواع غذاهاي مردم تاجيكستان
در ماه رمضان، نشالا، آتاله و شيرچايي جايگاه ويژه اي در دسترخان يا
سفره هر تاجيك دارد كه با توجه به مناطق و اقليم هاي مختلف، اين غذاها
تفاوت هايي با هم دارند. اين غذاها از نظر كيفيت بسيار مناسب و همزمان
از نظر هضم سبك هستند.
نشالا كه از روغن ريشه يك نوع گياه
كوهي، آب شكر و سفيده تخم مرغ تنها در ماه مبارك تهيه مي شود، هنگام
شام و همچنين سحر صرف مي شود و در هر دو مورد نيز هيچ مشكلي براي
دستگاه هاضمه ايجاد نمي كند. تهيه نشالا در ماه رمضان به دليل خوشمزه و
مقوي بودن آن بسيار فراگير است، اما تهيه نشالا بسيار سخت است و هر كسي
به راحتي نمي تواند آن را بپزد.
اتاله (يك نوع سوپ) نيز از غذاهاي سبك
است كه آن نيز با شيوه خاص و در هر منطقه تاجيكستان به شكل خاص آن محل
پخته مي شود. مثلا در شهر دوشنبه و نواحي مركزي تاجيكستان، اتاله با
استفاده از آرد، شكر و روغن زرد تهيه مي شود. اين غذا عمدتا با توجه به
نياز غذايي بزرگسالان كه دستگاه هاضمه شان در ماه مبارك رمضان حساس
است، آماده مي شود. تاجيك ها با توجه به زود هضم، كم هزينه و مقوي بودن
اين غذاها، آن ها را در رمضان مصرف مي كنند.
غذاي ديگري كه در ماه مبارك رمضان،
علاقه مندان زيادي دارد، شيرچايي است كه تاجيك ها آن را تنها در سحر
استفاده مي كنند. شيرچايي نسبت به دو نوع غذاي ديگر خيلي ساده و سريع
آماده شده و براي تهيه آن از شير، كمي چايي خشك و روغن زرد يا كره
استفاده مي شود.
قرت آب (غذايي با استفاده از كشك)،
شكرآب (با استفاده از پياز، گوجه فرنگي و سبزي و گاهي كمي روغن گياهي)،
آش بريده (آش رشته)، آش پلو، اوگرا، ماست آبه برخي ديگر از انواع
خوردني هاي معمول در تاجيكستان است كه در ماه رمضان كدبانو هاي تاجيك
با حوصله خاص براي سفره افطاري تهيه مي كنند.
گذاشتن انواع ميوه هايي كه در
تاجيكستان مي رويند از جمله سيب، انار، انگور، هلو، هندوانه و خربزه
نيز بر سر سفره رمضان معمول است.
به دليل سرد و مرطوب بودن اقليم
تاجيكستان خرماي سياه و قهوه اي در اين كشور توليد نمي شود، به همين
دليل ميزان واردات اين محصول از ايران و كشورهاي عربي به تاجيكستان در
ماه رمضان افزايش مي يابد.
نان تنك يا چپاتي (لواش)، فطير،
كليچه، گردچه، چگلدك، سمبوسه، سله از انواع خوردني هايي است كه تاجيك
ها از آرد تهيه كرده و در سفره افطار و سحري اين ماه از آن استفاده مي
كنند
موزه های تاجیکستان
در حال حاضر
در تاجیکستان 40 موزه، از جمله 30 موزه کشورشناسی و هنر، 8 موزه خانه
ادبی و 2 موزه بخشهای دیگر موجود است که مهم ترین آنها از این قبیل می
باشند
موزه ملی به
نام کمال الدین بهزاد در شهر دوشنبه - 1934 میلادی
موزه ملی باستانی تاجیکستان در شهر دوشنبه -2001 م
موزه شهر خجند -1931 م
موزه شهر قرغانتپه (1981 م.) در ولایت ختلان
موزه شهر خاروغ در بدخشان -1944 م
موزه شهر پنجکنت در استان سغد -1958 م
موزه شهر کولاب -1968 م
خانه موزه صدرالدین عینی در کناب میدان عینی شهر دوشنبه -1963م
خانه موزه ابوالقاسم لاهوتی -1981 م
خانه موزه میرزا ترسون زاده -1978 م
خانه موزه زیاداله شهیدی
موزه اسباب های موسیقی گرمنج ذوقی بیک اف
خانه موزه محی الدین امین زاده -1974 م
خانه موزه محمدجان رحیمی -1970 م
خانه موزه سیدعلی ولی زاده -1981 م
موزه حصار در مدره کهنه در شهر حصار
|
کانال تلگرام آژانس هواپیمایی
