شهرستان چابهار با مساحتى حدود 17 هزار و 155 كيلومتر مربع در جنوب
شرقى ايران در كنار آب هاى گرم درياى عمان و اقيانوس هند قرار گرفته
است.
خليج چابهار با جلوه هاى بى نظير طلوع و غروب خورشيد
در دريا كه بدون شك زيباترين منظره طلوع و غروب كشور است يكى از اين
جاذبه هاى طبيعى است.
در كناره هاى درياى عمان و قسمت جنوبى شهرستان
چابهار صخره هاى بزرگى در اثر پيشروى آب دريا و فرسايش سنگ هاى
رسوبى به وجود آمده كه چشم اندازى زيبا را تشكيل داده است. اين بخش
از سواحل را به خصوص در هنگام غروب مى توان به عنوان يكى از ديدنى
ترين سواحل جنوبى ايران نام برد زيرا ديواره هاى صخره اى و مناظر
دلنشين مانند آكواريومى طبيعى با انواع ماهى همواره بينندگان را به
شگفتى وا مى دارد.
بندر چابهار داراى 2 اسكله بزرگ شهيد كلانترى و شهيد بهشتى ظرفيت
تخليه و بارگيرى 15 تا 20 هزار تن كالا را دارد.
در چابهار چند اسكله صيادى وجود دارد كه 3 اسكله صيادى تيس، رمين و
بريس از بقيه ديدنى تر هستند. اسكله تيس در داخل محوطه منطقه آزاد
و رمين در 10 كيلومترى و بريس در 60 كيلومترى چابهار قرار دارد
تماشاى لنج ها و قايق هاى ماهيگيرى و صيادان دريا دل كه در حال صيد
ماهى هاى گوناگون و شاه ميگوها، محصولات دريايى منحصر به فرد منطقه
هستند ديدنى و خاطره انگيزاست.
موقعیت اقتصادی و بازرگانی
براساس پیش بینی محققان سازمان ملل در زمینه حمل
و نقل بینالمللی، حدود نیمی از حمل ونقل جهان میان خاور دور با
سایر نقاط دنیا انجام میشود. از مجموع ۳ کریدور حمل ونقل جهانی که
کارشناسان سازمان ملل برای این امر پیش بینی کردهاند، ۲ کریدور
ازایران میگذرد و چابهار نقطه عبور جنوبیترین کریدور شرقی–غربی
جهان خواهد بود. این کریدور از «دروازه ابریشم» درچین آغاز میشود
و قلب اقتصاد این کشور یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به
سرزمین آسیای جنوب شرقی میپیوندد و پس از طی این مسیر وارد
هندوستان شده و با پوشش مهمترین شهرهای این ناحیه مانند کلکته،
ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم به چابهار میرسد.
بندر چابهار آسانترین و راهبردیترین راه دسترسی
به آبهای آزاد برای ۶ کشور محاط در خشکی در آسیای میانه است.
بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که
نزدیکترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه
(افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و
قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و
سازندگی و سرمایهگذاری فراوانی در آن صورت میگیرد؛ از جمله ساخت
اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتیهای اقیانوسپیماو ساخت
راهآهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بینالمللی. این بندر
یکی از مهمترین چهارراههای کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است.
منطقه آزاد چابهار با مساحت ۱۴ هزار هکتار در
منتهیالیه جنوب شرقی ایران در ۲۵ درجه و ۲۰ دقیقه عرض شمالی و ۶۰
درجه و ۲۷ دقیقه طول شرقی در شرق خلیج چابهار و در کنار آبهای
دریای عمان قرار دارد. این منطقه بهوسیله شبکه حمل و نقل زمینی و
هوایی از شمال به کشورهای آسیای میانه و افغانستان، از شرق به
پاکستان و از جنوب به اقیانوس هند اتصال مییابد. دسترسی مستقیم به
آبهای آزاد و قرارداشتن در خارج از خلیج فارس و همینطور عدم آسیب
پذیری در مواقع بروز بحران، موقعیت استراتژیکی را برای ایجاد یک
گذرگاه ارتباطی بین کشورهای آسیابی میانه و سایر کشورهای جهان
فراهم آوردهاست. بنا بر نظر سازمان ملل، چابهار یکی از مهمترین
راههای کریدور شرق-غرب و جنوبیترین راه این کریدور است
موقعیت جغرافیایی و وسعت
شهرستان چابهار با مساحتی حدود ۱۷۱۵۵ کیلومتر
مربع در منتهیالیه جنوب شرقی ایران در کنار آبهای گرم دریای عمان
و اقیانوس هند قرار گرفتهاست. این شهرستان از جانب شمال به
شهرستانهای ایرانشهر و نیکشهر و از جنوب به دریای عمان و از شرق به
پاکستان و از غرب به استانهای کرمان و هرمزگان محدود است.
بندر چابهار-مرکز شهرستان- با وسعتی بالغ بر ۱۱
کیلومتر مربع در ارتفاع ۷ متر از سطح دریا قرارگرفتهاست و در ۶۰
درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی قرار
دارد. فاصله هوائی شهرستان چابهار تا تهران ۱۴۵۶ کیلومتر و فاصله
زمینی از طریق جاده ایرانشهر- کرمان ۱۹۶۱ کیلومتر است. فاصله بندر
چابهار تا مرکزاستان ۷۳۸ کیلومتر میباشد. این شهرستان حدوداً
دارای ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای عمان میباشد.
بندر چابهار همعرض جغرافیایی بندر میامی در
شبهجزیره فلوریدای آمریکا است و دارای شرایط آب و هوایی کاملاً
همانند بندر میامی است. چابهار در ۲۲۸۶ کیلومتری تهران قرار گرفته
است . فاصله آن تا زاهدان ۷۲۱ کیلومتر و تا بندر کراچی ۹۰۰ کیلومتر
است.
خلیج چابهار با بریدگی طبیعی و استثنایی خود،
بزرگترین خلیج ایران در پیرامون سواحل دریای عمان به شمار میرود و
نزدیکترین آبراه به اقیانوس هند است.
آب و هوا
همجواری منطقهٔ آزاد چابهار با دریا، نزدیکی به
مدار رأسالسرطان و قرار گرفتن درمسیر بادهای موسمی شبه قاره هند و
جبهههای استوایی موجب گردیدهاست که دارای آب هوایی گرمسیری معتدل
با رطوبت نسبی باشد. این منطقه گرمترین نقطه کشور در زمستان
وخنکترین بندر جنوبی ایران در تابستان است. متوسط دمای بیشینه (در
خرداد ماه) طی یک دوره ۷ ساله ۳۱ درجه سانتیگراد، متوسط دمای کمینه
(در دی ماه) ۱۹ درجه سانتیگراد، و متوسط دما در طول سال ۲۶ درجه
سانتیگراد است. حداقل رطوبت نسبی ۶۰ درصد و متوسط رطوبت نسبی ۷۰
درصد گزارش شدهاست. متوسط بارندگی سالانه کمتر از ۲۰۰ میلیمتر در
سال است که ۶۴ درصد آن در زمستان میبارد.
به طور کلی آب و هوای چابهار دارای کمترین
تغییرات در فصول چهارگانه سال است و درجه رطوبت تنها در دو ماه از
سال (اردیبهشت و خرداد) بالا میرود. برای مثال، هوای شهر چابهار
در تابستان از تهران خنکتر است.
جاذبه های گردشگری
خلیج
چابهار
خلیج چابهار با جلوه بی نظیر طلوع و غروب خورشید در دریا - که بدون
شک بی بدیل ترین منظره طلوع و غروب در کشور است همراه با نور کشتی
ها
در
آب در شب و موقعیت نعل اسبی اش در کناره اقیانوس هند ازجمله دیدنی
های چابهار است.
رودخانه
باهو کلات
باهوکلات یکى از پر آب ترین رودخانه هاى استان و عامل اصلى حیات و
زندگى در جنوب بلوچستان به حساب مى آید. این رودخانه آب هاى مناطق
وسیعى از مناطق جنوبى شهرستان ایرانشهر و شهرستان چابهار را جمع
آورى و به دریاى عمان سرازیر مى کند رودخانه باهوکلات در 90
کیلومترى شرق چابهار به خلیج گواتر دریاى عمان سرازیر مى شود. این
رودخانه بویژه به دلیل زیستگاه تمساح ایرانى از نظرگردشگرى اهمیت
فراوانى دارد شرایط و عوامل زیست محیطى در این رودخانه در مقایسه
با سایر اکو سیستم هاى آبى از ثبات و پایدارى کمترى برخوردار است
به طورى که مى توان گفت در اینجا زیستگاه آبى به نوعى با زیستگاه
خاکى در هم آمیخته است. درباره آبگیر هاى کم عمق و موقت در امتداد
سرتاسر رودخانه هاى این منطقه نیز همین مطالب صادق است. در این
زیستگاه ها که گاه تا چند ماه بدون آب باقى مى ماند جانورانى که
حیات آنها به آب وابسته است نیز بهگونه اى حیرت انگیز خود را با
شرایط محیطى وقف داده اند.
اسکله
ماهیگیری
در چابهار چندین اسکله صیادی وجوددارد که دو اسکله صیادی (تیس) و
(رمین) از بقیه دیدنی ترند. اسکله تیس در داخل محوطه و اراضی منطقه
آزاد و اسکله رمین در 10 کیلومتری شرق چابهار قرار دارد. تماشای
کشتی ها و قایقهای صیادی و صیادان و صید انواع ماهی ها و شاه میگو
که از محصولات دریایی هستند دیدنی است.
ساحل صخره
ای
در چابهار به دلیل موقعیت منحصر به فرد آن که تنها بندر اقیانوسی
کشور است (اقیانوس هند) منطقه ای وجوددارد که به ساحل صخره ای
(دریا بزرگ) معروف است.منظره برخورد موج و صخره و ارتفاع آب که گاه
تا 5 متر پس از برخورد با صخره های بلند ، اوج می گیرد انواع
خرچنگها و لاک پشت ها یی که روی صخره ها همبازی موج اقیانوس و جدال
موج و صخره اند همه و همه جلوه های نابی از طبیعت شاعرانه را به
تصویر می کشند .
گل فشان
در میان دشت کهیر و تنگ و در 20 کیلو مترى روستاى کهیر در مسیر
جاده تنگ گالک به فاصله چند کیلومترى 3 تپه کوچک گل فشان به ارتفاع
10 تا 20 متر وجود دارد که 2 تاى آنها همانند تپه بوده و از چند
سال پیش غیرفعال شده است و سومى شکل یک آتشفشان بوده و در حال حاضر
فعال است که یک پدیده منحصر به فرد طبیعى است و نظیر آن فقط در 3
نقطه دیگر جهان گزارش شده و همواره از دهانه آن گل سرد طوسى رنگى
تراوش مى کند.
روستای
تیس
روستای قدیمی تیس با قدمتی بیش از 2000 سال در شمال ساحل و اسکله
صیادی تیس ،با مسجد زیبا و قدیمی و مردم روستایی و خونگرم آن از
دیگر دیدنی های شهر چابهار است.
تالاب
لیپار
در15 کیلومترى شهر چابهار بعد از روستاى رمین در مسیر جاده ساحلى
گواتر و در تنگه صخره هاى مشرف به دره اى سبز و زیبا قرار دارد که
از بالاى آن روستاى لیپار در میان سبزه زارها پیداست. در میان 2
کوه که فاصله چندانى با هم ندارند آب بندى ایجاد شده که آب هاى
سرگردان اطراف را در خود جمع کرده است و به آبگیرى به طول 14
کیلومتر تبدیل شده است. در این آبگیر چشم نواز انواع بوته ها و
درختچه ها از نوع گز و کلیر و چش با چشم اندازى زیبا، منطقه اى بکر
با اکو سیستم خاصى را به وجود آورده است. پرندگانى چون چنگر،
فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووس کن، باقرقره، تیهو، عقاب دشتى
و خوتکا در این اکوسیستم زندگى مى کنند.
یکى از درختان بزرگى که در نوار ساحلى چابهار مى روید انجیر
معابد(لورلول) و به زبان محلى ها کرگ است که در تمام اعضاى آن شیره
سفید رنگى جریان دارد و از درختان تیره کائوچویى به شمار مى آید.
تاج این درخت بزرگ و پهن و از انشعاب هاى آن ریشه هاى نا بجا مى
روید. پوست درخت صاف و خاکسترى، برگ هایش بیضى شکل، ساده و درشت
است. میوه هایش نارنجى رنگ و به درشتى فندق و قابل خوردن است. این
درختان داراى قدمتى بالاى صد سال هستند و اکثراً در نزدیکى
زیارتگاه ها قرار دارند. در حال حاضر در روستاهاى رمین، تیس کوپان،
ماشى، لیپار، کوپان سر و. .. از این درخت ها وجود دارد. در ناحیه
ساحلى خلیج گواتر بویژه در خور باهو و در نزدیکى محلى که رودخانه
باهو کلات به دریاى عمان مى ریزد، جنگلى بسیار زیبا و قابل توجه از
گونه حرا پدیدار مى شود. حرا درختچه اى است که در مرداب هاى نواحى
گرم کرانه هاى عربستان، مصر و جنوب ایران از جمله شهرستان چابهار
مى روید. از مشخصات حرا این است که دانه اش روى درخت مادر رشد
اولیه را طى کرده و سپس نهال جوان حاصل از درخت جدا شده و به مرداب
مى افتد. برگ هاى حرا بادوام است و ظاهر بیضى شکل و منتهى به یک
خامه باریک است. قسمت مورد استفاده پوسته شاخه آن است و در حال
حاضر این جنگل یکى از زیباترین منظره هاى موجود در چابهار و منطقه
گواتر است.
ساحل تیس
در مسیر جاده کنارک - چابهار و در 5 کیلومتری شهر و ساحل تیس با
آلاچیق های زیبا وجود دارد .این ساحل به دلیل شیب بسیار کم و ملایم
تا صدها متر دورتر از ساحل دارای عمق یکسان و کمتر از 1.5 متر می
باشد .
تمساح
پوزه کوتاه
تمساح پوزه کوتاه برجسته ترین موجود حیات وحش چابهار محسوب می شود
که در طبیعت این منطقه زندگی می کند .بخشی از زیستگاه اصلی این
تمساح که محلی ها آن را "گاندو" می نامند ،در شهرستان چابهار و بخش
دیگر در شهرستان ایرانشهر قرار دارد .این تمساح که از نادر ترین
انواع تمساح در جهان است در رودخانه های سرباز و باهوکلات زندگی می
کند.
آثار
باستانی و تاریخی
چابهار دارای آثار باستانی و تاریخی متعددی می باشد : روستا و بندر
تاریخی تیس ،قلعه پرتغالیها بر روی تپه ای در 5 کیلومتری چابهار و
مشرف بر خلیج چابهار ،مقبره امامزاده سید غلام رسول در نزدیکی
میدان شیلات شهر ،مقبره های سنگی روستای تیس ، ویرانه های شهباز
بند، ساختمان قدیمی تلگرافخانه انگلیس ، گودانگریز " گود انگلیس "
،قلعه و غار " بان مسیتی " روستای تیس،محوطه باستانی دمب کوه ،
قلعه گواتر ، قلعه پیروزگت و بلوچ گت ، گورستان ها و نیز مساجد
قدیمی از جمله آثار باستانی و مراکز تاریخی شهرستان چابهار محسوب
می شوند.
منطقه
آزاد
محوطه اصلی در مساحتی به وسعت 230 هکتار ساخته شده است و دارای
مجتمع های تجاری بسیار زیبا ، کارگاه های تولیدی ، ساختمان بانکها
و ... می باشد .
بندر
چابهار
بندر چابهار بعنوان یکی از بنادر مهم در جنوب ایران و در بخش شمالی
دریای عمان قرار گرفته است . این بندر بعلت موقعیت استراتژیک و
دستیابی به آبهای آزاد بین المللی جایگاه ویژه ای در مبادلات ایران
با سایر کشورهای منطقه دارد .
از سوی دیگر این بندر بعلت نزدیکی به کشورهایی نظیر افغانستان ،
پاکستان و آسیای میانه ، در آینده ای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی
کشور اهمیت ویژه ای در ترانزیت کالا به این کشورها خواهد داشت .
همچنین این بندر بعنوان تنها بندر اقیانوسی ایران ، یکی از نقاط
کلیدی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان بوده و در کریدور شمال –
جنوب نقش مهمی ایفاد خواهد کرد . ضمناً این بندر در مسیر ترانزیتی
شرق – غرب قرار گرفته و فوریتهای مختلف اقتصادی و جغرافیایی در
زمینه ترانزیت و ترانشیب می باشد .
بندر چابهار که در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده ، به
دلیل استقرار در کنار دریای عمان از دیر باز کانون داد و ستد و
تجارت و دریانوردی بوده است . ویرانه قلعه پرتغالی ها در یکی از
روستاهای این بندر (تیس ) در پنج کیلومتری چابهار واقع شده است
،گواه رونق دریانوردی و اهمیت استراتژیک این خطه از بلوچستان
درروزگارانی است که دول استعمارگر و تجارت پیشه اروپا بازارهای چین
، هندوستان و بطور کلی شرق را جایگاه مناسب عرضه کالا و مصنوعات
خود دانسته و حفظ و تسلط بر آنها را جزئی از سیاستهای استعماری و
سلطه جویانه خود قلمداد می کردند.
گالری تصاویر