|
درباره کاشان
شهرستان كاشان با وسعت 9647 كيلو متر مربع و جمعيت 335875 نفر از توابع
استان اصفهان بوده و از نظر جمعيت دومين شهرستان اين استان به حساب مي
آيد. كاشان داراي چهار بخش مركزي، قمصر، نياسر و برزك بوده و داراي
پنج شهر (كاشان، قمصر، نياسر، جوشقان و برزك) مي باشد.
اگر به شما بگويند كاشان يكي از اولين مراكز تشكيل تمدن انساني بوده
است، چندان تعجب نكيند. طبق حفاريات باستان شناسي در تپه هاي سيلك
كاشان، سابقه حضور بشر در اين منطقه به 5 تا هفت هزار سال پيش از ميلاد
باز مي گردد. اما بايد اذعان كرد كه تاريخ اين شهر مملو از نابساماني
است:
در نيمه دوم قرن نهم و نيمه اول قرن دهم اين شهر، شهرت بسياري داشت و
يك شهر پر جمعيت به شمار مي رفت اما زلزله قرن دهم، كاشان و بازار آن
را ويران كرد. در قرن 11 و در دوره صفويه براي دومين بار به همان درجه
از ترقي نائل شد و مانند اصفهان با شهرتي بسيار همراه گرديد، اما با
بروز زلزله اي بسيار شديد در سال1192 هجري قمري دوباره ويران شد.
كاشان در زمان سلجوقيان رو به رونق نهاد و در زمان قره قويونلوها
دوباره ترقي كرد. تا جايي كه محل توجه دانشمندان شد، بعد از كريم خان
زند و بعد از زلزله اي كه در زمان قاجاريه رخ داد كاشان دستخوش
نابساماني و منازعات محلي شد و از اين جهت زيان هاي فراوان ديد.
با اين همه كاشان همواره در طول تاريخ شهري با اهميت و زنده بوده است و
همچنين به زندگي ادامه مي دهد.
وجه تسميه كاشان
در مورد وجه تسميه كاشان سخن بسيار است. ليكن با در
نظر گرفتن معني واژه هاي كاس، كاسه و كاس آب و موقعيت كاشان در قديم
اين واژه مي تواند گرفته شده از كاس باشد كه در اصل كاشان و به مرور
زمان به كاشان تغيير شكل يافته است.
زبان شناسان بر اين باورند كه نام كاشان به معني خانه هاي تابستاني
است، كه با چوب و ني ساخته مي شده است ولي برخي ديگر نام كاشان را
ماخوذ از كلماتي چون كاسيان، كاشيان، كي آشيان و كاه فشان، كاسو يا
كاشو مي دانند.
در كل در مورد وجه تسميه كاشان و نام اوليه آن از طرف مورخين و باستان
شناسان و عقايد گوناگوني ابراز شده كه به چند مورد آن اشاره مي شود:
از آنجا كه اين شهر در قرون متمادي مركز ساخت بهترين
كاشي ها بوده آن را كاشيان و كاشان ناميده اند.
گوهي از باستان شناسان پس از حفاري هاي باستان شناسي
در تپه هاي سيلك به اين نتيجه رسيده اند كه نام كاشان مشتق از كلمه
كاشو يا كاسو است و آن نام قومي كهن بوده كه در بين النهرين مي زيسته
اند و سپس به اين سامان نقل مكان كرده و نام محل اسكان آن ها كاسيان يا
كاشيان خوانده شده است.
ملك الشعراء بهار در ديوان خود وجه تسميه كاشان را
معبد و جايگاه جشن و دل آسايي دانسته است.
مولف كتاب فرهنگ واژه هاي فارسي در زبان عربي مي
نويسد: كاشان به خانه هاي تابستاني اطلاق مي شود كه با چوب و ني ساخته
مي شد.
مولف كتاب آثار تاريخي كاشان و نطنز مي نويسد: چون
اولين جايگاه آباداني در اين ناحيه به امر پادشاهان اساطيري در كنار
چشمه فين ساخته شده آن را كي آشيان يعني جايگاه حكام گفته اند.
موقعيت ارتباطي
كاشان به علت واقع بودن در سر
راه هاي تجارتي و ارتباطي در تمامي ادوار از اهميت ويژه اي برخوردار
بوده است
زماني در كنار جاده ابريشم واقع بوده و در رونق و آباداني شهر سهم
بسزايي داشته است و در حال حاضر نيز بر سر شاهراه ارتباطي بسيار مهمي
قرار دارد كه پايتخت را به شهرهاي جنوبي كشور همچون نائين، يزد، كرمان،
بندر عباس و... مربوط مي سازد. خصوصاً جديداً با تكميل اتوبان قم –
اصفهان اين ارتباط سهل الوصول تر شده است. و همچنين كاشان با قرار گيري
در مسير راه آهن تهران – اصفهان، تهران – يزد و كرمان توسعه و گسترش
اقتصادي و رشد افزون تري را پيدا كرده است.
طبق نقشه جغرافيايي سازمان نقشه برداري كشور شهرستان كاشان داراي چهار
بخش است:
1 – نياسر 2- قمصر 3 – برزك 4 – مركزي و حومه
بر اساس تقسيم بندي فوق در مجموع 84 ده آباد در شهرستان كاشان وجود
دارد. اما بسياري از دهات ديگر نيز ديده مي شود كه به علل مختلف (نبودن
آب و...) خالي از سكنه و متروكه شده اند بطور كلي 110 تا 130 روستا در
اطراف اين شهرستان وجود دارد.
مذهب
مذهب مردم اين شهر، شيعه اثني عشري است چنان كه
بواسطه ايمان راسخ، زهد و تقواي بي نظير شيعيان آن از صدر اسلام تاكنون
با نام دارالمومنين در صدر شهرهاي شيعه نشين قرار گرفته و به نيكي از
آن ياد شده است. به طوري كه در زمان صفويه كاشان پايتخت مذهبي ايران
شناخته شده بود. از قرن ها قبل عده اي از يهوديان نيز در كاشان ساكن
بوده اند كه از دوره صفوي تعداد آن ها زياد بوده ليكن امروزه تعداد كمي
از آنان در اين شهر اقامت دارند. ياقوت حموي نيزد در معجم البلدان در
مورد ايمان مردم كاشان مي نويسد:
«عده اي از علويان ساكن كاشان منتظرند كه صبح فردا قائم آنان ظهور كند
و در هر طلوع، مسلح سوار بر اسب به خارج از شهر مي روند و متاسف بر مي
گردند.»
زبان
زبان مردم اين شهرستان فارسي است. ولي در روستاهاي
حاشيه شهر، زبان رايجي و تاتي رواج دارد كه اصل آن در واژه هاي فارسي
دري يا فرس قديم است. ضرابي در تاريخ كاشان مي نويسد: مردم بلوك (حومه)
را زباني ديگر است كه اهل شهر از فهم معاني آن بي خبرند و آن را زبان
رايجي گويند كه داراي واژه هاي دري فراواني است.
آب و هواي كاشان
از نظر پهنه بندي اقليمي شهر كاشان در پهنه اقليمي با
زمستان هاي نسبتاً سرد و تابستان هاي خيلي گرم و خشك قرار گرفته است
شهرستان كاشان در حدود جنوب و غرب در محاصره سلسله جبال مركزي ايران
قرار گرفته است. آبادي هاي دامنه اين كوهستان عموماً داراي آب و هوايي
لطيف و معتدل مي باشند ولي از جانب شمال شرق كه به زمين هاي شوره زار
كوير مركزي ايران اتصال پيدا مي كند هواي آن بتدريج خشك و سوزان مي شود
و آب و هوا در قسمت جلگه اي كاشان گرم و خشك مي باشد. دليل اصلي خشكي
هواي كاشان مجاورت آن با دشت كوير است. گرماي هوا در اين شهر در
تابستان از مرز 40 درجه سانتيگراد نيز عبور مي كند. وزش بادهاي كويري
كه از صبح تا شام جريان دارد، موجب حرارت و خشكي هواست و از شام تا بام
كه نسيم خشكي از جهت كوهستان جريان پيدا مي كند باعث تعديل هواي منطقه
مي گردد. بادهاي موسوم به باد سرخ، باد شهرياري، باد سام، باد شمال و
باد قبله از بادهاي معروف اين منطقه است كه اكثراً از كوير به سوي
كاشان مي وزد. در زمينه منابع آب، كاشان شامل رودخانه هاي اين شهر رود
خانه ها، چاههاي عميق، نيمه عميق و چشمه سارهاست. مهمترين رودخانه هاي
اين شهر رودخانه هاي هنجن، قهرود، لتحر و چم رود مي باشند كه همگي فصلي
است و بيش از 130 رشته قنات در اطراف شهر وجود دارد كه بين 40 الي 50
رشته آن هم اكنون مورد بهره برداري قرار مي گيرد. علاوه بر قنات ها بيش
از 8 چشمه سار وجود دارد كه بين آن ها چشمه سليمانيه فين از آبدهي و
اهميت ويژه اي برخوردار است.
مشاهير كاشان
در طول تاريخ پرفراز و نشيب ايران در دوران هاي مختلف
از زمان ساسانيان، آل بويه (كه زبيده خاتون همسر هارون الرشيد كاشان
كنوني را بنا نهاد) تا عهد سلجوقي، صفويه و قاجاريه و پس از آن انسان
هاي بزرگي در اين ديار پرورش يافته و به دنيا معرفي شده اند از جمله:
غياث الدين جمشيد (رياضي دان و منجم بزرگ)، كمال الملك و صنيع الملك
(نقاش و نامدار)، ملا محسن فيض و ملا احمد و ملا مهدي نراقي (عالم،
حكيم، عارف و دانشمند)، ملا فتح اله كاشاني (مفسر)، محتشم كاشاني، بابا
افضل مرقي، سپيده كاشاني، كليم كاشاني و سهراب سپهري (شاعران نامي) و
صدها چهره برجسته ديگر.
آثار تاريخي كاشان
تپه هاي باستاني سيلك
چشمه سليمانيه
باغ فين
مدرسه آقا بزرگ
مجموعه تاريخي بازار
مدرسه امام خميني (ره) - سلطانيه
تيمچه امين الدوله
مسجد و ميدان ميرعماد سنگ
مسجد جامع
جاذبه گردشگری
باغ فين
باغ شاه در 6
كيلومتري جنوب غربي فين واقع شده و چه بسا بتوان از آن بعنوان شگفت
انگيزترين و
زيباترين نمونه باقي مانده در ايران نام برد. فين در ميان مكانهاي
تاريخي، سابقه اي
هزار ساله دارد كه براي شاه عباس اول طراحي و بنا شده بود.
اين باغ با استخرها وچشمه ها و فواره هاي لابلاي درختان ميوه اش داراي
مناظر و فضايي بديع و شگفت انگيز است. اين فواره ها آب خود را از يك
چشمه طبيعي مي
گيرند.
تپه
سيلك
تپه سيلك بين باغ شاه و كاشان، تپه اي موسوم به تپه سيلك قرار دارد.
اين محل، خاستگاه فرهنگ ماقبل تاريخ است كه كاوشگران آن را به نيمه دوم
هزاره 15
قبل از ميلاد نسبت مي دهند. اكتشافات بعدي نيزعمري 7000 ساله براي آن
در نظر گرفته
است.
مسجدآقابزرگ
مسجدآقابزرگ در خيابان فاضل نراقي واقع شده و متعلق به نيمه دوم قرن
گذشته(دوران قاجاريه) مي باشد. اين مجموعه كه يكي از زيباترين و باشكوه
ترين بناهاي
اسلامي بشمار مي رود، توسط حاج محمد تقي خانبان و به منظور برگزاري
نمازهاي جماعت،
موعظه ها، سخنراني ها، مراسم مذهبي و كلاسهاي درس ملا مهدي نراقي كوچك
معروف به
آقابزرگ بنا گرديد.
مسجدجامع
اين
مسجد با گنبدي آجري و ايواني مرتفع، قديمي ترين بناي به جا مانده
از دوران سلجوقي ميباشد (و به مسجد جمعه نيز مشهور است). گفته مي شود
كه قبل از
گرايش مردم به اسلام، از بناي اوليه بعنوان آتشكده استفاده مي شده است.
ساختمان
مسجد درخيابان باباافضل واقع گرديده است.
مدرسه
سلطاني
اين
مدرسه سابقاً مدرسه شاه ناميده مي شد و در حال حاضر به مدرسه امام
خميني معروف است. از اين مكان، قبلاً براي اسكان طلاب استفاده مي شد.
بناي مدرسه در
مجاورت بازار زرگرها واقع گرديده است.مدرسه در اوايل قرن 19 و به دستور
فتحعلي شاه
قاجار طي 9 سال ساخته شد.
خانه
بروجرديها
متعلق به تاجري است كه در قرن 19 مي زيست. نقاشي هاي داخلي اين بناي
باشكوه از شاهكارهاي نقاش معروف ايراني، كمالالملك، مي باشد. شهرت اين
خانه بدليل
بادگيرهاي آن است، برجهايي كه به پايين نگهداشتن دما كمك می نموده و در
نتيجه در
هواي داغ مناطق بياباني سودمند واقع مي گرديده است. اين خانه قديمي
توسط تاجر
مشهوري موسوم به حاج سيد جعفر نطنزي (ازخانواده بروجردي) ساخته شد. وي
وارد كننده
كالا از بروجرد در استان لرستان بود.
خانه طباطبايي
ها
اين
خانه در خيابان علوي (قلعه جلالي) واقع گرديده و معماري آن در سال
1298
توسط استاد علي مريم صورت گرفت
تيمچه امين
الدوله
يكي
از جالب ترين بناهاي داخلي بازار ميباشد كه توسط فرخ خان
غفاري(امين الدوله) ساخته شد و معماري آن از سال 1280 الي 1285 توسط
استاد علي مريم
صورت گرفت.
بقعه شاهزاده
ابراهيم
اين
بقعه در سنه 1894 بعد از ميلاد ساخته شد و متعلق به دوران قاجاري
است. بنيانگذار اين عمارت يعني خاله بگم كه تبعه فين بوده نيز در اين
بقعه مدفون
است. بردرب ورودي اين بنا كتيبه اي قرار دارد كه روي آن نام شاهزاده
ابراهيم بن
سلطان بن موسي بن جعفر و نيز نام سيد مهدي بن حاج سيد حسين بروجردي با
تاريخ
1885بعد
از ميلاد حك گرديده است.
كاشان به مثال مثنوي هفتاد من و داستاني بي پايان است. مكانهاي توريستي
و نيز جذاب ديگري در اين شهر وجود دارد كه ما در اينجا تنها به ذكر نام
آنها بسنده مي كنيم:
بقعه حبيب بن موسي
بقعه پنجه شاه
بقعه مير نشانه
بقعه ابولؤلؤ
بقعه هلال بن علي
بقعه بابا افضل كاشاني
بقعه سلطان علي بن محمد باقر مشهد اردهال
بقعه امامزاده پيرداوود
بقعه امامزاده محمد صانع و محمد اسماعيل
مجموعه باباولي
مجموعه خان
مجموعه حاج سيد حسين عطار
قمصر
خانه عامريها
خانه عباسيان
خانه صالح
تيمچه ملك التجار
قلعه جلالي
مسجد ميرعماد
منار زين الدين
مسجد تبريزيها
بقعه خواجه تاج الدين
بقعه شاه يلان
بقعه سلطان مير احمد
حمام سلطان مير احمد
آتشكده نياسر
گالری تصاویر
 |
کانال تلگرام آژانس هواپیمایی
