درباره همدان

درباره همدان

همَدان  یکی از کلان شهرهای ایران در منطقه غربی و کوهستانی ایران و مرکز شهرستان و استان همدان است . این شهر در دامنهٔ کوه الوند و در بلندای ۱٬۷۴۱ متری از سطح دریا واقع شده‌است و از شهرهای سردسیر ایران به شمار می‌آید. همدان قدیمی‌ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است. در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای همدان را «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام کرد. همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده‌است آثار یافت‌شده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج‌نامه از آن دوران هستند. همچنین این شهر در روزگار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتخت‌های کشور بوده‌است.هم‌اکنون استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود و از نظر علمی نیز با وجود مراکز دانشگاه بوعلی سینا، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، دانشگاه پیام نور همدان و مراکز دیگر به عنوان یکی از قطب‌های دانشگاهی کشور شناخته شده‌است.آرامگاه بوعلی سینا نماد شهر همدان و همچنین یکی از نمادهای پیشینهٔ ایران در فرهنگ جهان و دانش و علم به شمار می‌رود.

این شهر از لحاظ جمعیت چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران به شمار می‌آید و در مرداد سال ۱۳۸۸ به عنوان یکی از کلانشهرهای ایران معرفی شد. در سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۴ خورشیدی مهندس آلمانی کارل فریش طرحی مدرن را برای همدان طراحی کرد که از نوع نقشه‌های شعاعی محسوب می‌شود اما امروزه به دلیل تراکم جمعیت و طرح شعاعی، ترافیک مرکز شهر بسیار زیاد است. به این میدان ۶ خیابان اصلی شهر وصل شده‌اند. شهرداری همدان در میدان آرامگاه بوعلی قرار دارد

هگمتانه پایتخت هفت دودمان
مادها: قصری مشهور به هفت‌حصار در آن ساختند همچون قصر عجایب هفتگانه‌ی بابل. پادشاهان آن دیاکو، فرورتیش، هووخشتره و اژی‌دهاک و این اوج شکوه هکمتانه بود که به پرجمعیت‌ترین و پررونق‌ترین شهر دنیای زمان خود تبدیل شده بود
هخامنشیان: پایتخت تابستانی، ضرابخانهٔ هخامنشیان، صدور نخستین فرمان حقوق بشر به دست کوروش کبیر و ملجا استر و مُردِخای تا در نهایت آمدن نام همدان به نام احمتا در تورات عهد عتیق...
سلوکیان: اقامتگاه حکومتی جانشینان اسکندرمقدونی که حدود یک سده بر قسمتی از ایران تجزیه شده حکومت داشتند.
اشکانیان: پایتخت تابستانی
ساسانیان: پایتخت تابستانی
سلجوقیان: در سده ششم هجری سلجوقیان مرکز خود را از بغداد به این شهر منتقل کردند و مدت پنجاه سال این شهر پایتخت سلجوقیان بود
زندیان: علی مرادخان -خواهرزاده کریم خان- والی همدان شد که پس از مرگ کریمخان ادعای استقلال طلبی داشت و همدان را مرکز و پایتخت خود قرار داد. به نام خود سکه ضرب نمود. و شش سالی در برابر شاه قاجار مقاومت کرد.

موقعيت طبيعی و جغرافيایی

استان همدان با وسعتي حدود 20000 كيلومتر مربع و بيش از 2 ميليون نفر جمعيت، در غرب ايران قرار گرفته است با 8 شهرستان به نامهاي: همدان- ملاير- نهاوند- تويسركان- اسدآباد- كبودرآهنگ- بهار و رزن.
شهر همدان در طول 48 درجه و 31 دقيقه و عرض 34 درجه و 47 دقيقه جغرافيايي واقع است و مساحت آن به 90 كيلومتر مربع مي رسد. اين شهرستان از شرق به اراك و ساوه، از جنوب به ملاير و تويسركان، از غرب به اسد آباد و كنگاور و از شمال به كبودرآهنگ و لالجين محدود است.
شهر همدان، در دامنه كوهستان الوند قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دريا 3574 متر است و رشته كوه الوند مرز طبيعي همدان و تويسركان بشمار مي رود كه بلندترين قله آن كلاغ لان ناميده مي شود.

850 اثر تاريخي، فرهنگي و چشم اندازهاي بي نظير طبيعي استان همدان در انتظار مسافران است. اين استان محصور در دامنه هاي شرقي زاگرس و ارتفاعات منفرد الوند از پرجاذبه ترين مناطق تاريخي، فرهنگي و سياحتي ايران محسوب مي شود و سالانه افزون بر 2 ميليون ايرانگرد و جهانگرد خارجي از 850 اثر تاريخي، فرهنگي و چشم اندازهاي بي نظير و بديع طبيعي اين استان بازديد مي كنند.

آب و هوا

آب وهواي استان ، تحت تاثير عرض جغرافيايي، ارتفاع، مكان، امتداد كوه ها و فاصله از درياست.به طور كلي آب وهواي استان در نتيجه وجود كوه هاي مرتفع ، رودخانه ها و پستي وبلندي هاي زياد، به شدت متغير است.زمستان هاي اين استان سرد، پربرف و باران و در تابستان ها دما معتدل است. توده هاي هوايي كه استان را تحت تاثير قرار مي دهند: 1-توده هاي غربي: اين توده های هوا در ماه هاي مرطوب سال یعنی از آبان تا خرداد، از غرب، جنوب غرب وشمال غرب وارد كشور شده وموجب کاهش نسبي دما در سطح استان و بارندگي در استان می شود. 2-توده هاي شمالي: اين توده هوا در ماه هاي سرد سال از عرض هاي شمالي وارد استان می شوند و باعث كاهش دما و باعث ایجاد بارندگي به صورت برف در استان می شوند.3-توده هاي جنوبي : اين توده هوا در ماه هاي گرم سال از عرض هاي جنوبي وارد استان شده و موجب افزايش دما وكاهش يا قطع بارندگي مي شود.

جاذبه هاي گردشگری  همدان

· آرامگاه بوعلي
· آرامگاه باباطاهر
· كتيبه گنجنامه
· مجسمه شيرسنگي
· گنبد علويان
· برج قربان
· مسجد جامع
· مقبره استر و مردخاي
· سد اكباتان
· تپه عباس آباد
· پيست اسكي تاريك دره
· موزه بوعلي
· موزه تاريخ طبيعي
· موزه هگمتانه
· امامزاده شاهزاده حسين
· امازاده يحيي
· امامزاده محسن
· امامزاده هادي ابن علي
· امامزاده اهل بن علي
· امامزاده اسماعيل

آرامگاه بوعلي
طرح و نقشه گنبد آرامگاه بوعلي با توجه به سبك معماري قرني كه حكيم در آن مي زيسته و از روي قديمي‌ترين بناي تاريخ در عصر اسلام در ايران يعني بناي معظم گنبد قابوس كه يكي از شاهكارهاي معماري به شمار مي‌رود اقتباس شده است، اما به جاي 10 ترك در اينجا 12 ترك منظور شده است و بيانگر 12 رشته علوم و دانش‌هاي عصر ابن سينا است كه اين دانشمند بزرگ در آن‌‌ها تبحر داشته است. در بالاي ديوارهاي داخلي محوطه آرامگاه، 20 قصيده معروف عينبه كه از آثار شيواي ابن سينا در حكمت و فلسفه است روي چهل لوح سنگ مرمر به خط ثلث مرقوم است

آرامگاه باباطاهر
بناي اصلي آرامگاه در مربعي به ابعاد 10 در 10 مترمربع است كه از مجموع منشورهايي تشكيل شده كه داراي مدخل‌هاي ورودي و منفذهاي نور است و با كلاف‌هاي بتوني داخلي استحكام و دوام آن كاملاً تأمين شده است. بيست و چهار دو بيتي از سروده‌هاي بابا طاهر روي بيست و چهار قطعه سنگ مرمر در قسمت پائين اطراف داخلي جايگاه نصب شده است

كتيبه‌هاي گنجنامه و دره‌هاي اطراف
گنجنامه در يكي از دامنه‌هاي كوهستان الوند و به فاصله 5 كيلومتري جنوب غربي همدان در دره مصفاي عباس آباد قرار دارد. در نزديكي گنجنامه، چشم انداز زيبايي از آبشار گنجنامه و دره‌هاي سرسبز عباس آباد، تاريك دره و كيوارستان ديده مي‌شود.
به سبب آنكه هگمتانه پايتخت تابستاني هخامنشيان بوده و در مسير جاده شاهي قرار داشته است. داريوش اول هخامنشي پس از اتمام كار سنگ نبشته‌هاي بيستون دستور نقر كتيبه كنوني گنجنامه را داده است. پس از او فرزندش خشايار شاه نيز به پيروي از او كتيبه‌اي در سمت راست و كمي پايين‌تر از سنگ نبشته پدر بر جاي گذارده است.
هر يك از اين كتيبه‌ها به يك زبان در سه ستون و 20 ستون و 20 سطر بر روي صخره‌اي بزرگ حك شده‌اند كه در ستون دست چپ متن فارسي باستان، ستون وسط عيلاي يا شوشي و ستون دست راست كتيبه‌ها به زبان بابلي يا اكدي و به خط ميخي يا هخامنشي است.
ابن فقيه همداني در سال 290 هجري در كتاب اخبارالبدان خود ار آن به عنوان تب نابر نام برده است. اسامي ديگر آن عبارتند از سنگ نبشته، نبشت خدايان، كتيبه‌هاي الوند، جنگ نامه و گنج نامه.

گنبد علويان
اين بنا از لحاظ هنر گچبري و آجركاري از آثار ارزشمند و كم نظير سده‌هاي مياني دوره اسلامي و ظاهر آن شبيه گنبد سرخ مراغه است كه بايد گنبد علويان همدان را از انبيه دوره قرن شش سلجوقي به شمار آورد.

بقعه استر و مردخاي
از جمله يادمان‌هاي مذهبي به جاي مانده از قوم كليمي در همدان، بقعه آرامگاه استر و مردخاي است. اين مكان همه ساله پذيراي زائران كليمي و بازديدكنندگان زيادي از نقاط مختلف جهان است و زائران كليمي در ايامي ويژه، مراسم مذهبي خويش را در اين مكان اجرا مي‌كنند.
اين بناي چهارگوش آجري با گنبدي بر فراز آن، يادگاري است از قرن هفتم هجري قمري كه به دستور ارغون شاه مغول بر پايه‌هاي بناي قديمي تر بنا نهاده شده و ورودي اين آرامگاه در سنگي كوتاهي است كه توسط كلون باز و بسته مي‌شود و به جهت ارتفاع اندك اين در، بايد خميده وارد آرامگاه شد

مجسمه شيرسنگي
يكي از يادمان‌هاي تاريخ باستان در شهر همدان مجسمه شيرسنگي است كه در انتهاي خيابان 12 متري سنگ شير و در وسط ميدان مربع شكلي به همين نام قرار گرفته است.
تپه‌اي كه در حال حاضر مجسمه شيرسنگي بر روي آن واقع شده، تپه‌اي باستاني است. زيرا تابوتي متعلق به دوره اشكاني از آن محل كشف شده است و فعلاً در موزه تپه هگمتانه نگهداري مي‌شود.
تاريخ ساخت مجسمه شيرسنگي مورد اختلاف است، ولي از نوع حجاري مجسمه و نزديكي آن به باروي اشكانيان و كشف تابوت دوره اشكاني از آن محل، چنين بر مي‌آيد كه به دوره اشكانيان مربوط است.
اين اثر در تاريخ 25/10/1310 و به شماره 93 در فهرست آثار ملي و تاريخي و ملي ايران به ثبت رسيده است.

محوطه باستاني هگمتانه
محوطه باستاني هگمتانه با مساحتي قريب به چهار هكتار، در داخل بافت كهن شهرهمدان قرار دارد. سابقه مطالعات اوليه و بررسي‌هاي باستان شناسي اين محوطه به اواخر قرن 19 برمي‌گردد و طي اين مطالعات محققان آن را پايتخت مادها تشخيص داده‌اند كه در روايات منسوب به هرودوت يوناني به آن اشاره شده است.
محوطه باستاني هگمتانه كه طي شماره 28 در تاريخ 24/6/1310 به ثبت آثار ملي كشور درآمده است و به لحاظ دستاوردهاي باستان شناسي و نقش تعيين كننده در شناخت تمدن باستاني ايران، از اهميت فوق العاده‌اي برخوردار است. از سويي مقدمات ثبت اين اثر در فهرست جهاني يونسكو نيز فراهم شده است.

از ديگر آثار تاريخي همدان مي توان به موزه تاريخ طبيعي همدان، موزه هگمتانه، ميدان امام خميني و بازار قديمي اشاره كرد

تله کابین گنجنامه
مجموعه تفریحی،توریستی و ورزشی تله کابین گنجنامه همدان در میدان گنجنامه و در 5 کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبه‌های کهن و آبشار گنجنامه واقع شده است. آب و هوای مطبوع کوهستان، دره فرح بخش الوند و چشم انداز زیبای دشت میشان جذابیتی را پدید آورده که گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می نماید. این پروژه عظیم تحولی عظیم در در گردشگری ایران است که تمامی امکانات یک گردشگر، اعم از تفریحی، ورزشی، اقامتی و حتی آموزشی را فراهم می کند. امکانات خاص هیجان انگیز ورزشی نظیر سکوی پرش بانجی جامپینگ، کابل پرواز تیرول، دیواره سنگ نوردی، پیست تریال، تعادل هوایی(رنجر)، سالن بولینگ، پیست اسکی، پیست سورتمه سواری و ... به همراه امکانات و خدمات ویژه تفریحی شامل خط تله کابین، کافی شاپ و رستوران‌های متنوع، شهربازی سرپوشیده، باغ گیاهان ... و پارکینگ‌های روباز و سر پوشیده قابلیت حضور گردشگران را در بهترین شکل فراهم نموده است.

مفاخرهمدان
مركز استان همدان از گذشته‌هاي دور مهد پرورش بزرگان و عالمان از جمله باباطاهر، عين القضات، ابوعلي سينا، خواجه رشيد الدين فضل، سعد سلمان، قوام الدين در گزيني، فخرالدين اعلاء الدوله عربشاه، ابوالعلاء همداني، ميرسيد محمد همداني، خواجه نصير الدين همداني، مير معزالدين محمد امامي، رفيع الدين عليشاه مفرد، ابن فقيه، شيخ شرف الدين درگزيني، عباس بن مشكويه، بديع الزمان، كليم همداني، غلام شمس، مفتون و ميرزاده عشقي بوده است.

سوغات همدان

سفال و سراميك، چرم و كالاي چرمي، فرش، گليم و جاجيم، انگشت پيچ، سير، شير شيره، قيسي، مويز، شيره انگور.

صنایع دستی

استان همدان از مناطقی است که فرآورده‌های دستی آن از شهرتی بسزا در سطح کشور برخوردار است و حتی برخی از صنایع دستی آن مانند صنعت سفالگریاهمیت صادراتی و جهانی دارد. این نوع صنایع دستی، علاوه برجنبه مصرفی، از ویژگیهای هنری برخوردارند که به صورت طرح‌ها، نقوش و رنگهای گوناگون متجلی می‌شوند به طوری که استان همدان به لحاظ تنوع تولیدات صنایع دستی رتبه دوم تنوع تولیدات صنایع دستی کشور را به خود اختصاص داده است. برجسته‌ترین صنعت دستی استان، سفالگری و سرامیک سازی است که مرکز عمده آن لالجین در ۲۵ کیلومتری شهر همدان است. پیشینه سفال سازی در لالجین نزدیک به ۷۰۰ سال برآورد شده‌است به همین دلیل لالجین به پایتخت سفال ایران معروف است.

گالری تصاویر