وجود 600 خانه قدیمی در شهر تاریخی کاشان به نوعی این خطه کهن را به عنوان پایتخت معماری خانه های تاریخی در ایران تبدیل کرده است.کاشان جایی است که صدها خانه قدیمی اش، بخشی از تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم را به تصویر می کشد، جایی که سنت و مدرنیسم را با هم می توان در ذهن تداعی کرد.
کاشان یکی از مقصدهای با اصالت ایران در عرصه گردشگری و فرهنگ جهان محسوب می شود که هم اکنون به جرات می توان گفت برای سیل عظیمی از گردشگران بین المللی شناخته شده و آوازه تاریخ و طبیعت و فرهنگ این دیار، جهانی شده است.
به گفته کارشناسان اکثر این خانه های تاریخی مربوط به دوره قاجار و صفویه است که با توجه به ازدیاد تنوع در معماری ساخت این خانه ها، کاشان را به موزه خانه های تاریخی کشور تبدیل کرده است.
نهضت تعمیر، بازسازی و استحکام بخشی خانه های تاریخی کاشان از سال1370 شروع شده است که با مشارکت بخش خصوصی هم چنان ادامه دارد.
هم چنین شماری از خانه های تاریخی کاشان به اقامتگاه بوم گردی و یا سفره خانه سنتی تبدیل شده است.
اکثر خانه های تاریخی و قدیمی کاشان از دو قسمت اندرونی و بیرونی و از بخش هایی چون در ورودی، هشتی، دالان، ایوان‌ها، سکو، سردر ورودی، حیاط و اتاق‌های اطراف آن، حوض، آشپزخانه، سرویس‌ها، گودال باغچه، بام، سرابستان، زمستان‌نشین، تابستان‌نشین، بهار خواب، اتاق کرسی، پایاب، شوادان، شبستان، آب سرا و اتاق بادگیر تشکیل شده است.
از جمله مهم ترین ویژگی های این خانه های تاریخی و قدیمی در کاشان وسعت و مساحت زیاد بیشتر این خانه ها محسوب می شود که با توجه به سبک زندگی، فرهنگ و آئین بومی و محلی، و به ویژه اقلیم و آب و هوای این منطقه ساخته شده است.
به عقیده کارشناسان میراث فرهنگی و به خصوص معماری و شهری رنگ های به کار رفته در تزیینات این خانه ها متاثر از ویژگی های اقلیم گرم و خشک بوده اند.
مصالح ساختمان ها، علاوه بر توانایی های سازه ای و توجه به مسائل اقتصادی و تامین مصالح از نقاط نزدیک، بهترین شکل بهره برداری از انرژی محیط را نشان می دهند.
از 318 اثر تاریخی ثبت شده کاشان در فهرست آثار ملی 83 مورد آن شامل خانه های تاریخی است که اشاره به برخی از این خانه ها می تواند فضای ذهنی خوبی را در ذهن مخاطبان ایجاد کند.
** خانه تاریخی بروجردی:
این خانه درخیابان علوی کاشان واقع است و توسط بازرگانی به نام حاج سید حسن نطنزی در حوالی سال 1275 قمری در دوره قاجاریه ساخته شده است، چون صاحب خانه مال التجاره از بروجرد وارد می کرده به حاج آقا حسن بروجردی مشهور شده و خانه ای هم که متعلق به وی بوده به خانه بروجردی موسوم شده است.
در داخل حیاط این خانه یک حوض بزرگ و باغچه های وسیع دراطراف آن قرار دارد.
در قسمت شمال شرقی، مطبخ قرار گرفته، در قسمت شرقی بنا اتاق ها و ایوان های سرپوشیده ای به چشم می خورد که درجلو ایوان ها پله هایی برای رفتن به سرداب ها (زیرزمین ها) ساخته شده است، این سرداب ها در جبهه های مختلف بنا واقع است که به وسیله بادگیرهایی بلند هوای آنها تهویه وخنک شده و قابل استفاده در هوای گرم تابستان بوده است.
نقاشی های این بنا در شیوه های متنوع و با رنگ و روغن و آبرنگ و زیر نظر هنرمند نامدار نقاشی ایران در دوره قاجاریه مرحوم میرزا محمدخان غفاری کاشانی ملقب به «کمال الملک» ترسیم شده است.
خانه تاریخی بروجردی در تاریخ 13 خرداد ماه 1354 به شماره ١٠٨٣ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
**خانه تاریخی طباطبایی ها:
خانه طباطبایی ها که به عروس خانه های ایران معروف است یکی که از شاهکارهای هنر معماری قدیم به شمار می رود و در محله سلطان امیر احمد کاشان قرار دارد.
این خانه از شاهکارهای هنر معماری قدیم به شمار می رود و به علت آنکه سنگ بنای این خانه را شخصی به نام حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی بنا نهاده است به خانه طباطبایی ها موسوم و مشهور شده است.
این خانه در زمینی به مساحت 4 هزارو 730 مترمربع ودرحدود سال 1250 قمری با مهارت و هنرمندی معمار معروف کاشانی استاد علی مریم به شیوه معماری حجاب دار، گودال باغچه، متقارن و درون گرا ساخته شده است.
خانه طباطبایی ها که یکی از جالب ترین و زیباترین بناهای تاریخی کاشان محسوب می شود مانند دیگر ابنیه تاریخی برخوردار از تزئینات مجلل و باشکوه، اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه است.
قسمت اندرونی خانه شامل اتاق پنج دری ساده در مرکز و دو حیاط در دو طرف آن و دارای سرداب هایی که بادگیرها هوا را در آن جریان می دهند.
این خانه تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به شماره 1504 به ثبت رسیده است.
**خانه تاریخی عباسیان
این خانه به همت حاج محمد ابراهیم تاجر کاشانی در سال 1245 قمری ساخته شده است که وسعت زمین این خانه حدود 5 هزار متر مربع است وبه دلیل تعدد طبقه ها، زیربنای آن 7 هزار متر مربع است.
کل مجموعه شامل پنج حیاط بیرونی، اندرونی، باغ، خدمه و حوضخانه است. بخش بیرونی به عنوان مهمانپذیر و محل پذیرایی از مهمانان تجاری به شمار می رفته که شامل اتاق آیینه و تالار سر است.
با توجه به شرایط اقلیمی کاشان، خانه دارای قسمت های تابستان نشین و زمستان نشین بوده و در هر فصل از سال از بخش های خاصی از بنا، متناسب با وضعیت آب و هوایی آن فصل استفاده می‌شده است.
این بنا از روح معماری درون گرا بهره جسته و بر خلاف بناهای مدرن امروزی که ظاهر بنا تزیینات بسیاری دارد، در معماری سنتی، ظاهر بنا بسیار ساده و دارای تزیینات کم بوده و داخل آن بسیار باشکوه و زیبا است.
این بنای ارزشمند در سال 1377 به شماره 2020 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و در حال حاضر در مالکیت شهرداری کاشان است.
** خانه عامری ها:
این مجموعه تاریخی یکی از بزرگترین خانه های تاریخی کاشان به شمار می رود که قدمت آن به دوران زندیه مربوط می شود و در دوران قاجار بناهایی به آن افزوده شده است.
خانه عامری ها مشتمل بر بیش از 80 اتاق و هفت حیاط است که قدیمی ترین آن حیاط بیرونی و اندرونی است.
خانه عامری ها دارای بلندترین بادگیر بین باد گیرهای خانه های تاریخی کاشان است.
سرای عامری ها کاشان ششمین اقامتگاه برتر خاورمیانه در سال 2017 شد.
**خانه آل یاسین:
خانه آل یاسین که در اواسط قرن سیزدهم هجری قمری به دستور محمد شاه قاجار برای مرحوم سید پشت مشهدی یعنی محمد تقی حسینی کاشانی عالم و مرجع معروف قرن سیزدهم ساخته شده است.
این بنا دارای بخش های اصلی حوضخانه، تالار و اتاق های اطراف حیاط است. هنر مقرنس، گچ بری، نقاشی و گره چینی در نهایت زیبایی در این خانه مشهود است.
سطوح کاهگلی این بنا از ویژگی آن است. از فضا های مهم معماری این خانه می توان از سرداب های آن، شاه نشین، مهتابی، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، سر پوشیده و بادگیر اشاره کرد.
تزئینات نما در ایوان تابستانی به صورت یزدی بندی ساخته شده است.
این بنا در تاریخ 25 اسفند 1379 با شماره ٣٢٥٠ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
**خانه تاریخی تاج:
این خانه در محور گردشگری خیابان علوی کاشان با شماره 9028 در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفته و یکی از بناهای گودال باغچه ای اصیل مردم کاشان در دوران قاجاریه با حدود دو قرن قدمت است.
خانه تاریخی تاج که هم اکنون با عنوان موزه مردم شناسی و خانه هنرمندان از آن کاربری فرهنگی می شود دارای 700 مترمربع عرصه و 800 مترمربع اعیانی برخوردار از معماری ارزشمند بومی از نمونه خانه های عام مردم کاشان در آن دوره است.
از این خانه می توان به عنوان مرجع و معرف ارزشمندی در مطالعات و تحقیقات مردم شناسی در این خطه بهره جست.
بر اساس نظر کارشناسان، بناهای تاریخی کاشان را به دو دسته می توان تقسیم کرد ، دسته اول، خانه های ساده بیرونی و اندرونی گودال باغچه ای است که بیشتر خانه های کاشان را تشکیل می دهد و دسته دوم خانه های بزرگ و با عظمت اشراف نشین است.
درونگرایی خانه های تاریخی کاشان نخستین ویژگی آنها است که بیرون خانه های تاریخی کاشان هم دیواری کاهگلی و بسیار ساده است و درون آن ها دارای عظمت و شکوه معماری اصیل ایرانی است.
ویژگی «خط آسمان» در معماری خانه های تاریخی شهر کاشان از ویژگی دیگر این خانه ها است به طور مثال در کنار خانه عباسیان، به عنوان ارزشمندترین اثر مسکونی دوران قاجاریه در جهان، خانه های تاج و رزاقیان با وسعت محدود ولی بسیار نجیب و ساده قرار گرفته است، اما بام همه این خانه ها همتراز است.
کارشناسان این موضوع را یکی از ویژگی های مردم شناسی در کاشان می دانند چرا که ثروتمندان این شهر، با وجود توان مالی زیاد، خانه های خود را مرتفع نساخته اند تا بدین وسیله دیگر خانه ها تحقیر نشده و آفتاب و نور از آنها گرفته نشود.
تاریخ خبر: شنبه 31 تیر 1396
ساعت: 2:17:07 PM
کانال تلگرام آژانس هواپیمایی
