اما و اگرهای بیمه مسافرتی در ایران

اما و اگرهای بیمه مسافرتی در ایران ...

نبود بیمه سفر برای گردشگری یکی از مواردی است که می تواند تصویر امن ایران را در ذهن گردشگران خارجی مخدوش کند.

منشور حقوق مسافر نیز که چندی پیش ابلاغ شد، علاوه بر بند نخست که دریافت خدمات مطلوب گردشگری را حق گردشگر دانسته، در بند سوم به صراحت درباره اینکه اطلاعات سفر باید به طور مطلوب و کافی در اختیار گردشگر قرار گیرد، سخن گفته و به طور مشخص، به شیوه ارائه خدمات بیمه ای اشاره کرده است.

بیمه یکی از اجزای جدایی ناپذیر مسافرت است. براساس آنچه دفاتر خدمات مسافرتی معتبر عمل کرده و می گویند، در ایران و برای مسافرانی که به خارج از ایران می روند نیز این ضرورت در سفر وجود دارد، اما اینکه مسافر تا چه اندازه از خدمات این بیمه ها بهره مند می شود، در موارد گوناگون نارضایتی هایی به دنبال داشته است.

یکی از عوامل مهم در رشد و توسعه صنعت گردشگری، بیمه گردشگر در طول سفر است. سفر پیوسته با ترس و نگرانی همراه است؛ ترس از ورود و اسکان در محیط های ناآشنا، تاخیر در حرکت وسایل نقلیه و از دست دادن مسیرهای بعدی، ابتلا به بیماری، وقوع حوادث و رخدادهای غیرمترقبه و ده ها عامل دیگر، همگی موجب نگرانی و دلهره مسافر می شود؛ از این رو تامین امنیت جانی و مالی و اطمینان بخشی به او درباره جبران خسارت های احتمالی، گردشگر را هنگام سفر آسوده خاطر می کند.

بیمه سفر در مبدا و مقصد

به گفته فعالان گردشگری شرایط بیمه سفر در ایران هنوز در ابهام است اما به طور کلی روند بیمه سفر به این گونه است که گردشگر خارجی در کشور مبدا بیمه سفر را خریداری کرده و در کشور مقصد نیز آژانس گردشگری برگزارکننده تور ورودی، متعهد می شود طی سفر، گردشگران خارجی را بیمه کند.

مجتبی برزویی، راهنمای فرانسوی و انگلیسی زبان در گفت و گو با «گسترش تجارت» اظهار کرد: گردشگران ورودی از سوی آژانس گردشگری و نهاد گردشگری مربوط در کشور مقصد بیمه سفر دریافت می کنند و هنگام ورود به ایران نیز آژانس گردشگری متولی تور، بیمه ای را برای گردشگران در نظر می گیرد.

او افزود: بیمه سفر مربوط به بیماری ها و حوادث است اما مشکل اصلی اینجاست که بروکراسی اداری و کاغذبازی در ایران زمان بر بوده و موجب می شود صدور بیمه، مدت زمان بسیاری طول بکشد. مراحل صدور بیمه سفر برای گردشگران ورودی، زمان بر بوده و زمان صدور آن همواره در هاله ای از ابهام قرار دارد.

برزویی با اشاره به تفاوت های بیمه سفر در ایران و دیگر کشورها اظهار کرد: در سفری شهرداران شهرهای مختلف کشور را به سفر آلمان برده بودم که یکی از شهردارها از تخت دوطبقه پایین افتاد و دچار حادثه شد و آژانس طرف قرارداد، تمامی هزینه های درمانی را بر عهده گرفت.

وی با بیان اینکه گردشگری در کشورهایی مانند آلمان توسعه یافته است و این کشور، هر سال از گردشگران بسیاری میزبانی می کند، افزود: در این کشور، امور در مسیر درست خود قرار گرفته اما در ایران در ابتدای راه توسعه گردشگری هستیم و هنوز مسائل مربوط به بیمه سفر و مواردی از این قبیل شفاف نیستند.

این مدرس دانشگاه در ادامه بیان کرد: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان های بیمه خصوصی و سازمان تامین اجتماعی، مسئولان بیمه سفر گردشگران ورودی هستند.

او درباره روند بیمه سفر گفت: به طور کلی روند بیمه سفر به این شیوه است که آژانس گردشگری در کشور مبدا بیمه سفر را برای گردشگران تهیه کرده و آژانس مرتبط در کشور مقصد نیز بیمه سفری برای آنها دریافت می کند و گردشگران خارجی می توانند از این بیمه ها در صورت تصادف و بروز حوادث مختلف استفاده کنند.

سازمان گردشگری وظیفه ای ندارد

به گفته مدیران آژانس های گردشگری، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هیچ گونه وظیفه ای در زمینه بیمه سفر ندارد و این امر بر عهده شرکت های بیمه ای و آژانس های گردشگری است.

کیوان بیانی، مدیر فنی یک آژانس گردشگری در گفت و گو با «گسترش تجارت» اظهار کرد: به طور کلی اگر گردشگران در تورهای گردشگری دچار حادثه شوند قسمتی از هزینه های درمان را بیمه شخص ثالث وسیله حمل ونقل پرداخت می کند.

او افزود: آژانس گردشگری کشور مبدا نیز بیمه سفر برای گردشگران در نظر می گیرد و در کشور مقصد آژانسی که گردشگران در تورهای آن شرکت کرده اند، گردشگران خارجی را بیمه می کند.

بیانی در ادامه بیان کرد: در کشور مقصد بیمه سفری که صادر می شود به آژانس گردشگری و شرکت بیمه گذار بستگی دارد. او با اشاره به فعالیت شرکت های بین المللی بیمه های سفر اظهار کرد: بهترین شرکت بیمه سفر در دنیا شرکت آکسا «axa» است که ارتباط این شرکت با ایران به دلیل تحریم ها قطع شد و اکنون هیچ نماینده ای در کشورمان ندارد. این راهنمای تورهای ورودی در ادامه گفت: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، فقط متولی حوزه گردشگری است و در مسائل مربوط به بیمه سفر دخالت نمی کند؛ بنابراین بیمه سفر ارتباطی با این سازمان ندارد.

نیازی به بیمه وسایل گردشگران وجود ندارد

با اینکه بیمه سفر از کشور مقصد دریافت می شود اما در فرودگاه های ایران نیز دفترچه بیمه مسافرتی برای گردشگران ورودی صادر می شود. به گفته کارشناسان، تاکنون تقاضای چندانی درباره بیمه وسایل مسافران وجود نداشته است. از سوی دیگر، در ایران به عنوان مقصد امن گردشگری، اسباب و وسایل گردشگران کمتر سرقت می شود.

ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران گفت: مسافران در دنیای امروز، به ویژه از کشورهای اروپایی، بدون بیمه سفر نمی کنند و از مبدا سفر، بیمه مقصد را می گیرند. علاوه بر کشورهای اروپایی و امریکا، کشورهای آسیای جنوب شرقی نیز به مسئله بیمه اهمیت می دهند و اغلب مسافران و گردشگرانی که از این کشورها وارد ایران می شوند، بیمه را پیش از ورود به ایران می گیرند.

او افزود: مسافران یا گردشگرانی که از کشورهای آسیای میانه و حوزه خلیج فارس وارد ایران می شوند از طریق شرکت های گردشگری در ایران در فرودگاه ایران دفترچه بیمه مسافرتی خود را دریافت می کنند.

رئیس جامعه تورگردانان ایران ادامه داد: نمایندگی های بیمه های بین المللی در ایران همچون SOS و آکسا، خدمات بیمه ای را در صورت بروز حادثه، بیماری یا تصادف که بسیار هم نادر و کم هستند، برای مسافرانی که خودشان این بیمه ها را تهیه کرده اند، برعهده دارند.

پورفرج درباره بیمه وسایل و اسباب مسافران خارجی که به ایران می آیند، توضیح داد: تاکنون ضرورت راه اندازی چنین بیمه ای در ایران احساس نشده و تقاضایی برای بیمه اسباب و اثاثیه مسافران نداشته ایم. با این حال برخی شرکت های گردشگری در ایران که مسافران خارجی را وارد می کنند، وسایل و پول مسافران را بیمه می کنند و در صورتی که برای آنها مشکلی پیش بیاید، با گرفتن تاییدیه از پلیس، می توانند خسارت را از شرکت بیمه دریافت کنند.

او تاکید کرد: با این حال، یکی از ویژگی های بسیار مثبت ایران برای گردشگران خارجی این است که ایران از کشورهای امن گردشگری است و دزدی از وسایل گردشگران خارجی بسیار کم اتفاق می افتد.

سفر با تور باید بیمه باشد

به گفته کارشناسان گردشگری، بیمه برای گردشگرانی که با تور سفر می کنند، اجباری و برای گردشگرانی که به تنهایی مسافرت می کنند، اختیاری است.

محمدحسن کرمانی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران گفت: بیمه برای گردشگرانی که به وسیله تورهای مسافرتی اقدام به سفر می کنند، اجباری و برای مسافرانی که به صورت انفرادی سفر می کنند، اختیاری است. با این حال، بیشتر مسافرانی که از اروپا یا امریکا وارد ایران می شوند، از کشور مبدا بیمه هستند. او افزود: مسافران خروجی نیز که با تورها سفر می کنند از طریق شرکت گردشگری طرف قرارداد بیمه می شوند. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران درباره بیمه اسباب و وسایل مسافر اظهار کرد: در صورتی که گردشگر وسایل متعارف به همراه داشته باشد، ضرورتی ندارد که آنها را بیمه کند، چون اگر در هواپیما مشکلی پیش آید، برای 20 کیلو بار که استاندارد هر مسافر است و با فرض اینکه وسایل گرانبهایی هم در آن نیست، حدود 400 دلار خسارت پرداخت می شود.

کرمانی در ادامه بیان کرد: تنها در مسیر فرودگاه تا محل اقامت ممکن است برای بار مسافر مشکلی رخ دهد که برای این مسیر، کسی بارش را بیمه نمی کند؛ مگر اینکه وسایل باارزش یا قیمتی داشته باشد. برای بیمه بار و وسایل مسافر در ایران از سوی مسافران خارجی تقاضایی نبوده است.

بیمه سفر بر اساس مفاد قانونی

در حال حاضر آسان ترین شیوه برای اطمینان گردشگر از جبران خسارت های احتمالی، بیمه حوادث، بیمه درمانی مسافر و نیز بیمه سفر، پذیرفتن مسئولیت جبران خسارت های حاصل از تاخیر پروازها و سرقت یا از بین رفتن اموال همراه مسافر است. کشورهای اروپایی و شرق آسیا که میزبان بیشترین میزان گردشگر هستند، در این صنعت بسیار پیشرفته اند و گردشگر هیچ گونه دغدغه ای بابت ارائه خدمات بیمه ای ندارد اما از آنجا که صنعت گردشگری در ایران صنعتی نوپاست، بیمه گردشگری نیز هنوز جای خود را در این صنعت باز نکرده است.

بند «ژ» ماده یک آیین نامه اجرایی ماده 91 قانون برنامه چهارم مصوب دی 1386، بیمه نامه اتباع خارجی را چنین تعریف می کند: «بیمه اتباع خارجی، قرارداد بیمه ای است که اتباع خارجی با یکی از سازمان های بیمه گر ایرانی یا خارجی مورد تایید دولت جمهوری اسلامی ایران تنظیم کرده اند.» مواد 13 و 14 آیین نامه یادشده سازمان های مسئول پیگیری و تدوین شیوه نامه این قانون را مشخص کرده است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز برای اجرایی شدن این آیین نامه، فراخوانی به شرکت های بیمه عامل ارسال کرده و سهم بیمه هر یک از آنها را پیشنهاد کرده است. در اقدامات سازمان یادشده هزینه های بخشی از بیماری ها و تامین بخشی از هزینه های حوادث طبیعی و غیرمترقبه در نظر گرفته شده است. در همین راستا سال گذشته «شیوه نامه ارائه خدمات بیمه ای به گردشگران» تدوین و با هدف تامین حقوق گردشگران از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، به تمامی استان های کشور ابلاغ شد. هدایت و نظارت بر شرکت های بیمه در کشور براساس بند یک ماده 5 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری (مصوب 1350)، برعهده بیمه مرکزی است.

بیمه سفرهای داخلی

شرکت های خدمات مسافری و گردشگری با دریافت بیمه مسئولیت برگزارکنندگان تورها، تمامی شرکت کنندگان در تورهای علمی، سیاحتی و زیارتی را بیمه می کنند تا اگر در طول برگزاری تور، مسافران دچار حادثه ای شده و مسئولان تور مقصر شناخته شوند، بیمه گذار خسارت را جبران کند. این تعهد شامل پرداخت غرامت فوت، نقص عضو، پرداخت هزینه های پزشکی و ... است.

بیمه سفرهای خارجی

بیمه گردشگران ایرانی که عازم خارج از کشور هستند، بنا به اجباری بودن آن برای صدور روادید کشور مقصد، از قابلیت اجرایی بالایی برخوردار است. شرکت های بیمه داخلی با برخی از شرکت های بیمه خارجی، مانند شرکت امدادرسان آکسا قرارداد همکاری دارند. اشخاصی که قصد مسافرت به خارج از کشور را دارند زیرپوشش این گونه بیمه ها قرار می گیرند. خدمات موضوع این بیمه، در بیمه نامه ها قید شده است. میزان جبران خسارت، متناسب با حق بیمه ای است که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد.

این خدمات به وسیله شبکه بین المللی شرکت یادشده تضمین و ارائه می شود؛ خدماتی مانند پرداخت هزینه های پزشکی، بازگرداندن جسد در صورت فوت بیمه شده به کشور مقصد، کمک های حقوقی، جبران خسارت تاخیر حرکت هواپیما، بازیابی چمدان گمشده، تحویل نگرفتن چمدان های کنترل شده، حواله وجه نقد، نبود گذرنامه (گواهینامه رانندگی و شناسنامه) بیمه گذار در خارج از کشور و هزینه های دعاوی حقوقی.

بیمه سفر گردشگران ورودی به ایران

بند «د» ماده 91 از فصل هفتم قانون برنامه توسعه چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران درباره بیمه اتباع خارجی تصریح می کند تمام اتباع خارجی به محض ورود به کشور باید بیمه باشند یا به طور اجباری در ایران بیمه خدمات درمانی بگیرند.

براساس آیین نامه ماده یادشده که در کمیسیون اجتماعی دولت تصویب و ابلاغ شده، هر مسافر خارجی که به ایران وارد می شود باید بیمه خدمات درمانی داشته باشد. در صورتی که تبعه خارجی بیمه درمانی مورد قبول سازمان های بیمه گر داخلی را داشته باشد، می تواند همان بیمه نامه را ارائه کند، در غیراین صورت باید در ایران بیمه شود. اتباع خارجی مقیم، با معرفی وزارت امور خارجه یا وزارت کشور در یکی از سازمان های بیمه گر داخلی، بیمه می شوند. تفاوت بیمه این افراد با ایرانیان این است که کل سرانه بیمه فرد خارجی باید به وسیله خود او به سازمان بیمه گر پرداخت شود و دولت هیچ سهمی از سرانه درمان او را نمی پردازد. گردشگران خارجی از کشورهای توسعه یافته، به دلیل فرهنگ شکل گرفته و اعتمادی که نسبت به بیمه دارند، به صورت داوطلبانه و بدون هیچ گونه اجباری، سفرشان را بیمه می کنند. اما باید در نظر داشت بیشترین گردشگران ایران را مسافرانی از کشورهای همسایه یعنی عراق، افغانستان، پاکستان و کشورهای آسیای میانه تشکیل می دهند که بیشتر آنها نیز بدون بیمه نامه وارد ایران می شوند.

سخن پایانی

به طور کلی بیمه سفر با مشکلات و چالش های بسیاری رو به رو است. در ایران اما گردشگران خارجی همواره در کشور مبدا بیمه سفر را خریداری و سفارتخانه ها، متقاضیان را ملزم به داشتن بیمه سفر می کنند. در تورهای گردشگری بیمه سفر الزامی است و از سوی آژانس های گردشگری برای دریافت آن اقدام می شود. به طور کلی بیمه سفر نقش موثری در احساس امنیت داشته و در هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه گردشگران را از پرداخت هزینه معاف می کند.

تاریخ خبر: سه‌شنبه 23 خرداد 1396
ساعت: 12:06:53 PM